Hiện tượng El Niño thúc đẩy nhu cầu linh hoạt trong thương mại thực phẩm

STNN - El Niño đã tàn phá thị trường nông sản toàn cầu. Với thời tiết ẩm ướt phổ biến ở một số khu vực và hạn hán vẫn tiếp diễn ở những khu vực khác, các nhà sản xuất buộc phải định hình lại mô hình thương mại.

• Trí tuệ nhân tạo hỗ trợ trồng cây chống biến đổi khí hậu
• Xây dựng gần 1.300 ao trữ nước để ứng phó với biến đổi khí hậu

El Niño khiến nhiệt độ tăng cao

Mới đây, Cục Khí tượng Úc đã công bố sự kết thúc của kiểu thời tiết El Niño. Hiện tượng này xảy ra hai đến bảy năm một lần. Mặc dù xảy ra dọc theo bờ biển Thái Bình Dương của Ecuador, nhưng nó mang lại những thay đổi đáng kể về nhiệt độ, áp suất khí quyển và lượng mưa trên khắp thế giới.

Mặc dù hiện tượng El Niño này diễn ra tương đối ngắn, nhưng nó có thể là dấu hiệu cho thấy khi nhiệt độ toàn cầu tăng lên, điều gì sẽ xảy ra với chuỗi cung ứng thực phẩm.

Cụ thể, các nước đang phát triển như Zimbabwe, Zambia và Peru… chịu phần lớn tác động. Những thách thức về thời tiết thậm chí còn ảnh hưởng đến thương mại toàn cầu, khi Kênh đào Panama phải đối mặt với mực nước thấp do thời tiết khô hạn, mà El Niño mang đến cho khu vực.

Ngũ cốc ở miền nam châu Phi bị ảnh hưởng nặng nề

Một số quốc gia được hưởng lợi, từ việc phát triển cây trồng El Niño. Ví dụ, ở một số vùng của Argentina, El Niño tạo ra điều kiện thời tiết ẩm ướt, ấm áp lý tưởng để trồng đậu nành và ngô. Sau khi bị hạn hán năm ngoái, nước này dự kiến ​​sẽ có vụ thu hoạch ngô và đậu tương bội thu trong năm nay.

Tuy nhiên, ở một số vùng phía nam châu Phi, thì ngược lại. Bộ Nông nghiệp Mỹ dự đoán, sản lượng ngô của Nam Phi sẽ giảm mạnh từ 17,1 triệu tấn năm ngoái xuống còn 14 triệu tấn trong năm nay. Điều này sẽ khiến tồn kho cuối kỳ chỉ còn 1,92 triệu tấn, sau khi xuất khẩu.

Sản lượng của Nam Phi cũng phần lớn lấp đầy khoảng trống ở các nước có thu nhập thấp như Malawi, Zambia và Zimbabwe, những nước có khả năng tự cung tự cấp về ngô. Tuy nhiên, hiện cả 3 nước này đều đã ban bố tình trạng thảm họa do hạn hán.

Tại Zimbabwe, hạn hán nghiêm trọng đã khiến nông dân mất 12% diện tích ngô. Trên thực tế theo Bộ Nông nghiệp Rwanda, hạn hán đã trở nên nghiêm trọng đến mức, kế hoạch xuất khẩu ngô dư thừa sang Rwanda và Cộng hòa Dân chủ Congo đã phải dừng lại.

Trong khi giá ngô quốc tế vẫn ở mức thấp, thì giá ngô trắng kỳ hạn trên Sở giao dịch chứng khoán Johannesburg lại tăng.

Giá cacao tăng do thời tiết

Không chỉ nông dân Nam Phi gặp khó khăn, do thời tiết xấu. Ở Tây Phi, các đợt nắng nóng dữ dội vào cuối năm 2023 và đầu năm 2024 được cho là do El Niño, bên cạnh lượng khí thải carbon ngày càng tăng.

Vấn đề là, Ghana và Bờ Biển Ngà là những nước sản xuất ca cao lớn nhất thế giới, chiếm khoảng 54% sản lượng toàn cầu.

Thời tiết chỉ là một trong những thách thức mà nông dân trồng ca cao phải đối mặt, họ còn phải đối mặt với mức nghèo đói cao, vấn đề nhân quyền và giá nông sản thấp . Kết quả, là giá ca cao toàn cầu đã tăng cao và các vấn đề về cơ cấu dường như sẽ không sớm được xoa dịu.

Sản lượng trái cây Mỹ Latinh biến động

El Niño mang đến những vùng khí hậu khác nhau cho những vùng khác nhau. Ở Nam Thái Bình Dương, xung quanh Australia và Indonesia, thời tiết khô và ấm chiếm ưu thế, trong khi ở Đông Thái Bình Dương, gần bờ biển Peru và Ecuador, mưa lớn và lũ lụt có xu hướng xảy ra.

Người trồng xoài ở Peru, đang phải đối mặt với một mùa vụ thất vọng trong năm nay. Xuất khẩu giảm hơn 65% so với năm ngoái, chủ yếu do điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Đây là nguyên nhân khiến xoài ra quả sớm. Peru là nước xuất khẩu xoài lớn.

Peru cũng đang phải đối mặt với tình trạng, giá vôi tăng cao sau mưa quá nhiều. Ngay cả ở Brazil, mưa lớn đã làm chậm quá trình thu hoạch, làm giảm nguồn cung quốc tế và đẩy giá vôi lên cao.

Tương tự, ở Brazil, nước sản xuất cam lớn, điều kiện thời tiết tại các vùng trồng cam chính cũng ảnh hưởng đến chất lượng cam. Số cam được thu hoạch ít hơn dự kiến, góp phần làm giảm tổng trữ lượng cam của Brazil.

Do vấn đề sản xuất ở Brazil và các vấn đề ở Mỹ, giá cam đang tăng đều đặn. Họ là hai nước sản xuất và xuất khẩu cam lớn nhất thế giới.

Giá gạo tăng có thể gây bất ổn

Giá gạo có xu hướng trở thành một phong vũ biểu tốt cho an ninh lương thực toàn cầu. Là mặt hàng lương thực cơ bản nuôi sống hàng tỷ người mỗi ngày, bất kỳ sự tăng giá gạo nào cũng có thể tác động rất lớn đến khả năng chi trả lương thực. Có mối tương quan đáng kể giữa giá gạo cao và thời kỳ bất ổn.

Giá gạo tăng đều đặn kể từ năm 2021 một phần do lạm phát lương thực và một phần do lệnh cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ.

Hạn hán liên quan đến El Niño đã làm trầm trọng thêm tình hình ở các nước sản xuất lúa gạo, như Indonesia, Thái Lan, Việt Nam và Philippines…

Định hình lại thương mại

Khi thế giới bước vào giai đoạn La Niña, hậu quả của kiểu thời tiết El Niño tiếp tục ảnh hưởng đến các nhà sản xuất thực phẩm.

Điều này cho thấy, các hệ thống sản xuất thực phẩm dễ bị tổn thương như thế nào trước thời tiết khắc nghiệt, đặc biệt là ở Nam bán cầu.

Thời tiết cực đoan trong tương lai sẽ khiến một số quốc gia thiết lập các rào cản thương mại, như hạn chế xuất khẩu để đảm bảo an ninh lương thực trong nước.

Các quốc gia khác, đặc biệt là những quốc gia dễ bị tổn thương nhất, sẽ phải chịu thiệt hại do giá lương thực quốc tế tăng cao.

Chử Ngọc (czapp.com)