Điều gì khiến thỏ nhà trở nên hoang dã trong tự nhiên

STNN - Sau khi giải trình tự bộ gen của gần 300 con thỏ từ châu Âu, Nam Mỹ và châu Đại Dương, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng tất cả chúng đều có sự pha trộn giữa DNA hoang dã và DNA thuần hóa. Họ nói rằng đây không phải là điều họ mong đợi sẽ tìm thấy.

• Tại sao động vật có kích thước nhỏ đi theo thời gian?

Các nhà nghiên cứu tại Trường Khoa học Y sinh và Thú y và Y sinh Texas A&M (School of Veterinary Medicine and Biomedical Sciences - VMBS) đã phát hiện ra cách chọn lọc tự nhiên "tái hoang dã" thỏ nhà.

Nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Nature Ecology and Evolution đã giúp trả lời câu hỏi làm thế nào những con thỏ được thuần hóa thông thường - vốn có nhiều kẻ săn mồi trong tự nhiên - có thể trở thành một lực lượng hủy diệt sinh thái khi được đưa trở lại tự nhiên một cách có mục đích hoặc vô tình.

Mọi người làm vườn đều biết thỏ có thể gây phiền toái đến mức nào, nhưng nhiều người có thể không nhận ra mức độ tàn phá sinh thái mà thỏ có thể gây ra.

Tiến sĩ Leif Andersson, Giáo sư tại Khoa Khoa học Sinh học Tích hợp Thú y của VMBS và là Giáo sư tại Uppsala, Đại học ở Thụy Điển cho biết: “Ví dụ kinh điển là Úc, nơi bị thỏ xâm chiếm đến mức gây ra một trong những thảm họa môi trường lớn nhất trong lịch sử. Năm 1859, một người Anh tên là Thomas Austin đã thả 24 con thỏ châu Âu vào khu đất của mình để làm thú săn, nhưng số lượng đã thỏ bùng nổ, gây ra sự phá hoại tiếp tục gây thiệt hại mùa màng trị giá hàng triệu đô la mỗi năm. Điều thú vị là thỏ đã được du nhập vào Úc vào năm 1788. Tại sao việc thỏ của Austin lại gây ra sự bùng nổ dân số như vậy mà không phải là lần thả trước đó?"

Nhờ nghiên cứu gần đây, các nhà khoa học hiện tin rằng họ đã có câu trả lời.

Andersson cho biết: “Sau khi giải trình tự bộ gen của gần 300 con thỏ từ châu Âu, Nam Mỹ và châu Đại Dương, chúng tôi phát hiện ra rằng tất cả chúng đều có sự pha trộn giữa DNA hoang dã và DNA thuần hóa. Đây không phải là những gì chúng tôi mong đợi tìm thấy - chúng tôi cho rằng thỏ hoang là thỏ nhà bằng cách nào đó đã học lại cách sống trong tự nhiên. Nhưng phát hiện của chúng tôi cho chúng tôi thấy rằng những con thỏ này đã có một phần DNA hoang dã giúp chúng tồn tại trong môi trường hoang dã thiên nhiên."

Khám phá của Andersson giải thích lý do tại sao 24 con thỏ được đưa đến cảnh quan Úc vào năm 1859 lại nhanh chóng thích nghi với cuộc sống hoang dã vì chúng đã sở hữu những đặc điểm di truyền phù hợp giúp chúng phát triển.

Nhưng việc đưa một loài trở lại tự nhiên sau nhiều thế kỷ thuần hóa không phải là một quá trình đơn giản. Ví dụ, thỏ nhà được con người nuôi dưỡng để trở nên ngoan ngoãn và đáng tin cậy hơn so với thỏ hoang dã. Chúng cũng thường được lai tạo để có những màu lông nhất định mà con người thấy hấp dẫn. Chẳng hạn như bộ lông toàn màu đen hoặc toàn màu trắng nhưng điều đó sẽ giúp những kẻ săn mồi dễ dàng phát hiện chúng trong tự nhiên hơn.

Andersson giải thích: “Trong quá trình tái hoang dã lại thỏ, chọn lọc tự nhiên sẽ loại bỏ nhiều đặc điểm thuần hóa này vì chúng không thích nghi (hoặc không có ích cho sự sinh tồn trong tự nhiên). Nhưng không chỉ màu lông thay đổi. Chúng tôi còn quan sát thấy nhiều biến thể di truyền bị loại bỏ trong quá trình chọn lọc tự nhiên có liên quan đến hành vi, chẳng hạn như khả năng thuần hóa. Điều này mang lại bản năng "bay" hoang dã rất quan trọng để trốn tránh những kẻ săn mồi."

Toàn bộ quá trình dường như phụ thuộc vào việc thỏ đã có gen hoang dã trong DNA làm nền tảng cho quá trình tái hoang dã thỏ nhà.

Andersson cho biết: “Chúng tôi hy vọng rằng nghiên cứu này sẽ giúp các nhà lập pháp hiểu được tầm quan trọng của việc ngăn chặn việc thả động vật nuôi vào tự nhiên. Dự án này đã giúp chúng tôi hiểu không chỉ thỏ trở nên hoang dã như thế nào mà còn các loài khác như lợn và mèo có thể trở thành mối phiền toái hoang dã như thế nào."

Lâm Dã