Hợp tác thủy sản Việt Nam - Ấn Độ

Riêng về lĩnh vực thủy sản, đây cũng là hai nhà xuất khẩu thủy sản quan trọng của khu vực châu Á nói riêng, thế giới nói chung.

Tổng sản lượng thủy sản của Việt Nam đạt khoảng 9,3 triệu tấn vào năm 2023, bao gồm cả đánh bắt tự nhiên và nuôi trồng thủy sản. Việt Nam có ngành nuôi trồng thủy sản mạnh, đặc biệt là ở Đồng bằng sông Cửu Long. Các đối tượng nuôi thủy sản chính bao gồm tôm, cá tra (Pangasius) và nhiều loại cá khác. Sản lượng nuôi trồng thủy sản chiếm khoảng 4,8 triệu tấn trong tổng sản lượng thủy sản toàn quốc. Việt Nam là quốc gia xuất khẩu thủy sản hàng đầu thế giới, với doanh thu xuất khẩu đạt khoảng 9 tỷ USD vào năm 2023.

Giống như Việt Nam, Ấn Độ cũng là một trong những quốc gia sản xuất thủy sản hàng đầu thế giới. Tổng sản lượng thủy sản của Ấn Độ năm 2022 đạt khoảng 14,1 triệu tấn, bao gồm cả nghề cá biển và nội địa. Nuôi trồng thủy sản nội đồng của Ấn Độ phát triển mạnh, đóng góp khoảng 8,4 triệu tấn vào tổng sản lượng thủy sản. Các loài nuôi trồng thủy sản chính bao gồm tôm (đặc biệt là tôm sú và tôm chân trắng), cá nước ngọt như cá rô phi, cá chép catla và nhiều loại cá chép khác. Xuất khẩu thủy sản của Ấn Độ đạt khoảng 8 tỷ USD vào năm 2022. Các đối tác thương mại thủy sản chính của Ấn Độ bao gồm Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật Bản và Đông Nam Á. Các sản phẩm xuất khẩu chính là tôm, đặc biệt là tôm đông lạnh, chiếm một phần đáng kể trong doanh thu xuất khẩu.

Theo Thương vụ Việt Nam tại Ấn Độ, ước tính kể từ giai đoạn 2019 - 2020 cho đến nay, Ấn Độ mới chỉ khai thác 58% tiềm năng thủy sản nội đồng. Hiện chính phủ Ấn Độ đang có kế hoạch triển khai các biện pháp nhằm giải quyết các thách thức và tối ưu hóa tiềm năng của lĩnh vực này thông qua ngân sách quốc gia. Kết quả bước đầu tương đối khả quan khi trong 6 năm qua đã đảm bảo ngành thủy sản tiếp tục đạt tốc độ tăng trưởng mỗi năm trên 10%. Năm 2019-2020, tổng sản lượng thủy sản của Ấn Độ đạt 14,2 triệu tấn, cung cấp 8% thị phần thủy sản toàn thế giới, đạt giá trị xuất khẩu khoảng 6,4 tỷ USD, chiếm 18% giá trị xuất khẩu toàn ngành nông nghiệp của Ấn Độ.

Sản phẩm nông nghiệp và thực phẩm chế biến đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế Ấn Độ, không chỉ giúp đảm bảo an ninh lương thực quốc gia mà còn là ngành xuất khẩu quan trọng. Ấn Độ đang nỗ lực mở rộng sản xuất các sản phẩm nông sản và thực phẩm chế biến nhằm đáp ứng nhu cầu trong nước và phục vụ cho mục tiêu xuất khẩu.

Với quy mô dân số hơn 1,4 tỷ người và nền kinh tế tăng trưởng nhanh chóng, Ấn Độ là một trong những thị trường tiêu thụ nông sản lớn nhất và tiềm năng nhất thế giới. Theo dự báo, thị trường tiêu dùng thực phẩm chế biến tại Ấn Độ có thể đạt trị giá 535 tỷ USD vào năm 2025, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm đạt 15,2%. Điều này cho thấy tiềm năng phát triển mạnh mẽ của ngành thực phẩm chế biến tại quốc gia này trong tương lai.

Mặc dù thương mại song phương giữa Việt Nam và Ấn Độ đã đạt giá trị kỷ lục 15 tỷ USD vào năm 2022, con số này vẫn còn khiêm tốn so với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Ấn Độ, chỉ chiếm khoảng 1,1%. Điều này cho thấy rằng còn nhiều tiềm năng chưa được khai thác trong quan hệ thương mại giữa hai nước, đặc biệt là trong lĩnh vực nông lâm thủy sản.

Việt Nam xuất khẩu sang Ấn Độ nhiều loại nông sản đa dạng như cà phê, chè, hạt tiêu, hạt điều, quế, hồi, thảo quả, cao su, bánh kẹo, cá tra, cá basa, và các sản phẩm từ ngũ cốc. Trong khi đó, Ấn Độ cũng có những mặt hàng nông sản và thực phẩm chế biến có thể phát triển tại thị trường Việt Nam, bao gồm thủy sản, gạo tấm, ớt, cùng một số loại gia vị và rau quả. Tính riêng lĩnh vực thủy sản, Ấn Độ là một trong những đối tác quan trọng nhất của Việt Nam và quốc gia này cũng là nhà cung cấp nguyên liệu thủy sản lớn cho Việt Nam, đặc biệt tôm đông lạnh là mặt hàng thủy sản xuất khẩu chủ lực của Ấn Độ sang Việt Nam cả về số lượng và giá trị.

Mặc dù hai quốc gia có những nét tương đồng trong sản xuất nông sản, tiềm năng giao thương, đặc biệt là mặt hàng rau quả, vẫn chưa được khai thác đầy đủ. Điều này cho thấy cần có những biện pháp thúc đẩy hợp tác thương mại mạnh mẽ hơn nữa để phát huy tiềm năng của cả hai bên trong lĩnh vực này.

Nhìn chung, cả hai quốc gia đều sở hữu ngành nuôi trồng thủy sản mạnh, nhưng Việt Nam chuyên sâu hơn vào các mặt hàng xuất khẩu có giá trị cao như tôm, cá da trơn và các đối tượng khác. Trong khi đó, Ấn Độ mới chỉ tâp trung vào đối tượng nuôi chính là tôm để phục vụ xuất khẩu, ngoài ra các đối tượng khác chủ yếu phục vụ cho tiêu thụ trong nước. Về xuất khẩu, xét về giá trị, Việt Nam có thị trường xuất khẩu thủy sản lớn hơn, tập trung vào nhiều loại sản phẩm đa dạng như tôm, cá tra, cá ngừ, nhuyễn thể…, trong khi xuất khẩu của Ấn Độ chủ yếu là tôm. Cả hai quốc gia đều đóng vai trò quan trọng trên thị trường thủy sản toàn cầu, trong đó Ấn Độ tập trung nhiều hơn vào khối lượng trong khi Việt Nam tập trung chủ yếu vào giá trị.