Sử dụng thuốc chống sốt rét trong điều trị COVID-19: các tác dụng phụ

Thuốc trị sốt rét đã được sử dụng thử nghiệm rộng rãi như một liệu pháp chống COVID-19 trong giai đoạn đầu của đại dịch. Mặc dù những kết quả thử `nghiệm chưa đủ hiệu quả và có nhiều tác dụng phụ, thuốc chống sốt rét vẫn được kê đơn điều trị ở các nước đang phát triển, đặc biệt ở các nước đang đối mặt với làn sóng COVID-19 như Ấn Độ và Brazil. Do vậy, việc sử dụng thuốc chống sốt rét trong điều trị cần được thử nghiệm và nghiên cứu đầy đủ hơn; sự chú ý đến tác dụng phụ của thuốc vẫn rất cần thiết.

Hydroxychloroquine (HCQ) và chloroquine (CLQ) là thuốc chống sốt rét gần đây được sử dụng do các đặc tính điều hoà hệ miễn dịch cùng các tác dụng kháng SARS-CoV-2 được ghi nhận trong các mô hình thử nghiệm. Do đó, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã cấp giấy phép sử dụng khẩn cấp loại thuốc này trong điều trị SARS-CoV-2, nhưng đã bị thu hồi sau đó do có kết quả tiêu cực từ các thử nghiệm lâm sàng đối chứng ngẫu nhiên (Randomized controlled trials).

Tổ chức y tế thế giới đã rút HCQ khỏi chương trình thử nghiệm lâm sàng Solidarity vào tháng 7 năm 2020. Thêm vào đó, một số thử nghiệm đã cho thấy tỷ lệ xuất hiện cao các tác dụng phụ nghiêm trọng (chủ yếu về tim mạch) ở những bệnh nhân điều trị bằng thuốc này. Dù vậy, thuốc chống sốt rét vẫn được sử dụng ồ ạt ở nhiều trước phát triển đang đối mặt với các làn sóng COVID-19.

Nhìn chung thuốc chống điều trị sốt rét là an toàn. Các tác dụng phụ thường gặp nhất là buồn nôn, tiêu chảy, nhức đầu, song thị, ngứa, nổi mề đay, phát ban dạng lichen, đổi màu tóc, co giật và lo lắng. Việc tích tụ liều cao (>1 g/kg), thường do quá trình sử dụng kéo dài, có thể phát triển độc tính với tai, bệnh võng mạc, bệnh cơ, nhiễm độc tim và bệnh thần kinh ngoại vi. Các tác dụng phụ cấp tính ít gặp có thể xảy ra và có khả năng gây tử vong như hội chứng QT kéo dài, sự bất thường của sóng T và sự giãn mạch. Các chỉ định hiện tại được FAD chấp thuận cho những loại thuốc này chủ yếu trong trường hợp lưu động (là thuốc điều hòa miễn dịch cho các rối loạn tự miễn hoặc dự phòng sốt rét) và hiếm được sử dụng cho các bệnh nhân nhập viện.

Theo CTTT/Học viện Nông nghiệp Việt Nam