Nước ngầm: Biến nguồn tài nguyên vô hình thành hữu hình

Ngày Nước Thế giới 2022 nhằm nhấn mạnh vai trò quan trọng của nước ngầm trong hệ thống nước và điều kiện vệ sinh, hoạt động nông nghiệp, công nghiệp, hệ sinh thái và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Nguy cơ cạn kiệt nhanh chóng nguồn nước ngầm

Việt Nam là một trong những quốc gia có hệ thống nước ngầm phong phú và đa dạng cả về trữ lượng và chất lượng. Do nằm sâu dưới lòng đất nên nguồn nước này được đánh giá là khá an toàn bởi không bị ảnh hưởng của các yếu tố khách quan như môi trường, khí hậu, nhiệt độ, độ ẩm, hóa chất,… và được khai thác sử dụng lên đến 30%.

Mặc dù nguồn nước ngầm tương đối dồi dào nhưng thực trạng ô nhiễm nguồn nước nói chung và nguồn nước ngầm nói riêng ngày càng nghiêm trọng. Và điều này được lý giải bởi một số nguyên nhân khách quan và chủ quan.

Nguồn nước ngầm có thể bị ô nhiễm do xuất hiện các thành phần hóa chất không mong muốn trong mạch nước gây nên ô nhiễm cục bộ, hoặc các chất thải trong sản xuất và sinh hoạt tràn ra môi trường xâm nhập vào nguồn nước. Trên thực tế, ô nhiễm xảy ra chủ yếu ở các nhà máy xử lý chất thải, khi nguồn rác thải, nước thải vượt quá mức quy định hay những khu vực sử dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật quá liều lượng.

Vai trò quan trọng của nước ngầm trong sinh hoạt và sản xuất

Nguồn nước ngầm có vai trò vô cùng quan trọng đối với đời sống con người và các sinh vật trên Trái đất. Hiện nay, tại nhiều quốc gia, nhiều vùng lãnh thổ trên thế giới, nước ngầm là một trong những nguồn tài nguyên thiên nhiên dễ sử dụng nhất, phục vụ nhu cầu cho sinh hoạt và các hoạt động sản xuất của con người.

Nguồn nước ngầm sau khi khai thác và xử lý sẽ được sử dụng trong sinh hoạt, làm nước ăn uống trong đời sống hằng ngày, đặc biệt ở vùng nông thôn, miền núi hoặc khu vực chưa đủ điều kiện tiếp cận với nguồn nước sạch. Phần lớn lượng nước ngầm cũng được dùng để phục vụ nông nghiệp: tưới tiêu, trồng trọt để tạo ra giá trị kinh tế. Ở những nơi có diện tích đất trồng trải dài thì nguồn nước ngầm càng trở nên quan trọng, giúp hoa màu, cây ăn quả, cây công nghiệp phát triển tươi tốt và mang lại nguồn thu nhập quanh năm. Hệ sinh thái cũng ngày càng phong phú và đa dạng.

Bên cạnh đó, với một quốc gia có hệ thống sông ngòi dày đặc như Việt Nam thì nguồn nước ngầm giúp ổn định dòng chảy của sông suối, ao hồ, cố định các lớp đất đá bên trên nhằm hạn chế tình trạng sụt lún, sạt lở do mưa bão.

Giải pháp khai thác và sử dụng an toàn nguồn nước ngầm

Nguồn nước ngầm đang đứng trước nguy cơ cạn kiệt do nhu cầu sử dụng tăng cao. Chính vì vậy cần có những chính sách và kế hoạch quy hoạch tổng thể để bảo vệ nguồn tài nguyên hữu hạn này.

Mỗi người dân hãy cùng nhau bảo vệ và sử dụng bền vững nguồn nước ngầm để thích ứng với biến đổi khí hậu, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong sản xuất, tiết kiệm và sử dụng nguồn nước phù hợp với nhu cầu và mục đích.

Các nhà máy, xí nghiệp cần xử lý chất thải trước khi thải ra môi trường, thường xuyên kiểm tra và nâng cấp hệ thống máy móc. Trồng nhiều cây xanh xung quanh các khu công nghiệp hoặc khu đô thị có mật độ dân cư đông đúc. Đặc biệt, các cơ quan quản lý cần tăng cường kiểm tra, xử lý những hành vi của cá nhân, tổ chức xả thải ra môi trường gây hậu quả nghiêm trọng.

Tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của nước ngầm đối với con người và môi trường, tôn vinh những giá trị của nước đem lại, loài người sẽ có các giải pháp hiệu quả để quản lý và bảo vệ nguồn nước, bảo vệ cuộc sống của chính chúng ta!

Nguyễn Hạnh