Do nhiều nguyên nhân khác nhau mà giống vịt vốn được xem là đặc sản của vùng đất sơn cước đang dần bị mai một. Trước tình hình đó, địa phương này đã có những chính sách hỗ trợ để từng bước khôi phục giống vịt bầu thuần chủng gắn liền với địa danh Quỳ Châu.
Quỳ Châu (Nghệ An) được xem là cái nôi ra đời của vịt bầu; từ cái nôi đó giống vịt này đã và đang phát triển thêm ở các vùng lân cận như huyện Quế Phong, Nghĩa Đàn, Quỳ Hợp… Vịt bầu Quỳ Châu không những được đánh giá là giống vịt có thịt chắc và thơm ngon nhất mà còn được ví như một đặc sản của vùng đất này. Vì thế, chính quyền địa phương đang từng bước khôi phục giống vịt bầu thuần chủng bằng những chính sách kích cầu hỗ trợ người chăn nuôi.
Vịt bầu khác vịt cỏ, vịt siêu thịt ở chỗ: vịt bầu là dòng vịt hướng thịt, mỏ vàng, chân ngắn, đầu to, có khoang ở cổ. Đây là giống vịt có sức chống chịu bệnh cao, thích ứng được với khí hậu nóng, lạnh, khô ẩm, gió phơn Tây Nam. Dù có sức chống chịu cao nhưng loại vịt này đang dần bị mai một bởi nhiều nguyên do khác nhau mà một trong những nguyên nhân chính là mật độ đẻ trứng chỉ được 70 đến 100 trứng/con/năm.
Không những sản lượng trứng không cao, giống vịt này còn khó nhân giống. Theo thống kê, một đàn vịt bầu với số lượng 500 con thì chỉ đẻ được 200 trứng/ngày, tỷ lệ nở thành công chỉ khoảng 80%. Mỗi con vịt giống bán ra thị trường có mức giá khá cao, từ 15.000 đến 20.000 đồng/con vì sản lượng con giống thấp.
Vịt bầu Quỳ Châu có nguồn gốc từ xa xưa để lại, nhưng trong quá trình phát triển đã bị lai tạp với một số giống vịt khác, nguyên nhân dẫn đến lai tạp là do người dân nuôi nhỏ lẻ lẫn với giống vịt khác. Muốn nuôi được dòng vịt này, người nuôi phải có điều kiện kinh tế bởi chi phí nuôi cao, đặc biệt là giai đoạn vịt đang còn nhỏ. Vịt bầu ăn nhiều, thời gian nuôi kéo dài hơn nuôi vịt thương phẩm thông thường nhưng đầu ra thị trường không ổn định nếu không bắt nhịp được. Vì vậy, ít người mặn mà với việc nuôi vịt bầu.
Trước tình hình đặc sản miền sơn cước đang dần bị mai một theo năm tháng và để từng bước phát triển, nhân giống vịt bầu với quy mô lớn hướng đến bảo tồn đàn vịt bầu thuần chủng. Năm 2015, UBND tỉnh Nghệ An đã phê duyệt dự án hỗ trợ khôi phục và phát triển vịt bầu Quỳ Châu giai đoạn 2015-2017. Và cũng theo đó huyện Quỳ Châu đã ban hành đề án 06-ĐA/HU năm 2020 về phát triển sản phẩm nông nghiệp chủ lực giai đoạn 2020-2025 lựa chọn tập trung phát triển những sản phẩm có lợi, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người sản xuất, có khả năng cung cấp sản lượng lớn, an toàn và ổn định lâu dài, gắn kết được giữa sản xuất và các cơ sở chế biến hiện có, có tính đặc hữu, đặc sản của địa phương trở thành hàng hóa riêng biệt, mang đậm bản sắc của huyện theo hướng thị trường.
Mục tiêu là tập trung phát triển 6 sản phẩm nông nghiệp chủ lực, trong đó trọng tâm là phát triển giống vịt bầu thuần chủng đến năm 2025 phải đạt được 15.000 con, sản lượng đạt 87 tấn. Để làm được điều đó, chính quyền địa phương cần tổ chức rà soát, bố trí quỹ đất hợp lý để các sản phẩm nông nghiệp phát triển hiệu quả. Đồng thời áp dụng các tiến bộ khoa học – kỹ thuật vào sản xuất để mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Qua trao đổi, ông Lê Mỹ Trang – Giám đốc Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện Quỳ Châu cho biết: “Vốn là giống vịt bản địa nhưng để kiếm được con vịt bầu thuần chủng trong dân là rất khó nên chính quyền địa phương muốn khôi phục lại. Hơn nữa, sắp tới Quỳ Châu hướng tới phát triển du lịch cộng đồng nên việc khôi phục, nhân giống đối với loài vịt này là điều rất cần thiết để phục vụ du khách đến với Quỳ Châu. Đây là giống vịt có giá thành khá cao, giao động từ 130.000 đến 150.000 đồng/kg với trọng lượng từ 1,8 – 2,2kg/con, thời gian nuôi vịt thương phẩm từ 4 – 5 tháng. Do đó, để nuôi được loại vịt “đặc sản” này cũng không dễ dàng gì”.
Ngọc Linh
