STNN - Yên Bái được biết đến là địa phương có diện tích chè Shan tuyết lớn hàng đầu của cả nước, được các nhà khoa học đánh giá là một trong những vùng đất thủy tổ của cây chè với nhiều nguồn gen quý hiếm và hương vị chè đặc trưng không nơi nào có được. Bảo tồn và phát triển bền vững cây chè Shan tuyết có ý nghĩa cấp thiết, góp phần quan trọng phát triển kinh tế - xã hội cho đồng bào vùng cao.
Cây chè Shan tuyết mọc chủ yếu trên các triền núi cao, nhiều vùng chè Shan tuyết cổ thụ đã có từ rất lâu đời và gắn bó với đời sống của người đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Yên Bái.
Tổng diện tích chè Shan tuyết trên toàn tỉnh hiện có đạt khoảng 3.500 ha, tập trung ở các huyện Văn Chấn, Trạm Tấu, Mù Cang Chải, Văn Yên và rải rác trên một số ngọn núi cao của huyện Trấn Yên.
Nhờ có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng tự nhiên đặc thù của vùng núi cao, chè Shan tuyết Yên Bái có những đặc điểm riêng biệt. Chè có cánh to, đều, xoăn chặt, lộ tuyết, mùi thơm mạnh, đặc trưng, khi pha có màu nước xanh và vàng sáng. Hàm lượng chất tanin và khoáng chất cao nên có vị chát, đắng nhẹ và ngọt hậu đậm. Mang giá trị dinh dưỡng cao, có nhiều tác dụng tốt đối với sức khỏe con người.
Nằm ở độ cao trên 1.300 mét so với mực nước biển, xã Suối Giàng huyện Văn Chấn được thiên nhiên ban tặng cho giống chè Shan tuyết quý hiếm, với hương vị thơm ngon đặc biệt. Nơi đây, hội tụ của quần thể với hơn 4 vạn cây có tuổi đời từ trên 100 đến 300 năm, đã được Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam công nhận là cây Di sản Việt Nam từ đầu năm 2016.
Thực tế cho thấy, những năm qua, sản xuất, kinh doanh chè thường gặp khó khăn do biến động của giá cả thị trường. Tuy nhiên, các sản phẩm chè Shan tuyết vùng cao Yên Bái luôn được thị trường ưa chuộng và giá cả khá ổn định.
Sản phẩm Diệp trà Shan tuyết và Hồng trà Shan tuyết của HTX Suối Giàng (huyện Văn Chấn) là 1 trong 10 sản phẩm nông sản của tỉnh vừa được xuất khẩu sang thị trường Anh Quốc đều đảm bảo các chỉ tiêu về an toàn thực phẩm, chỉ tiêu chất lượng, thiết kế bao bì, nhãn mác theo tiêu chuẩn châu Âu.
Cùng với việc bảo tồn, phát huy giá trị trên diện tích chè Shan tuyết cổ thụ đã có thì việc mở rộng diện tích chè Shan tập trung, áp dụng kỹ thuật canh tác hiện đại là hướng đi phù hợp, mang lại hiệu quả cao của tỉnh Yên Bái trong những năm vừa qua.
Song song với việc bảo tồn và mở rộng diện tích chè Shan, những năm qua, tỉnh Yên Bái đã đẩy mạnh việc quảng bá sản phẩm chè Shan tuyết gắn với thu hút đầu tư du lịch sinh thái cho những vùng chè Shan tuyết tập trung, tổ chức liên kết hợp tác theo chuỗi giá trị giữa doanh nghiệp chế biến và người dân trồng chè...
Tuy còn khiêm tốn về sản lượng nhưng chè Shan tuyết đã và đang là cây trồng chủ lực của tỉnh Yên Bái, mang lại giá trị kinh tế ngày càng cao, tạo thu nhập và việc làm ổn định cho đồng bào vùng cao. Trong thời gian tới, từng bước phấn đấu xây dựng và bảo vệ thành công nhãn hiệu độc quyền chè Shan tuyết Yên Bái.
Hoàng Yên
