Đáng chú ý, tỷ lệ tiêu dùng cá ngừ mang chứng nhận bền vững MSC tại Hà Lan cũng tăng mạnh, đạt hơn 10.900 tấn trong năm 2023/2024, chủ yếu là các sản phẩm từ cá ngừ vằn. Điều này phản ánh xu hướng chuyển dịch của người tiêu dùng châu Âu: ưa chuộng các sản phẩm thủy sản được khai thác bền vững, có nguồn gốc rõ ràng và đáp ứng tiêu chuẩn môi trường khắt khe.
Trong bối cảnh đó, Việt Nam – một trong những nhà cung cấp cá ngừ quan trọng tại châu Á – tiếp tục duy trì sự hiện diện tại thị trường Hà Lan, đặc biệt ở nhóm sản phẩm cá ngừ đông lạnh và thịt/loin cá ngừ. Nhiều doanh nghiệp Việt đã xuất khẩu ổn định sang thị trường này những năm gần đây, góp phần giữ vững hình ảnh Việt Nam trên bản đồ cung ứng cá ngừ cho EU. Tuy nhiên, thực tế cho thấy xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang Hà Lan lại chưa đạt được mức tăng trưởng như kỳ vọng. Trong giai đoạn những năm gần gần đây, mặc dù EVFTA tạo ra ưu đãi thuế quan hấp dẫn, kim ngạch xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang Hà Lan có thời điểm giảm cả về lượng lẫn giá trị, trong đó nhóm hàng cá ngừ đóng hộp chịu ảnh hưởng rõ rệt nhất. Nguyên nhân xuất phát từ chi phí vận chuyển tăng cao, khiến các nhà nhập khẩu châu Âu cắt giảm hàng hoá đi qua cảng Hà Lan để chuyển sang nhập trực tiếp từ những nguồn cung có giá cạnh tranh hơn.
Thêm vào đó, sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ Ecuador, Philippines, Mauritius – những quốc gia đang chiếm ưu thế, hay lợi thế về mặt thuế quan ở phân khúc cá ngừ chế biến và đóng hộp – khiến thị phần của Việt Nam tại Hà Lan phần nào bị thu hẹp. Trong khi đó, các yêu cầu mới về chứng nhận bền vững, quy trình sản xuất minh bạch, truy xuất nguồn gốc và chuẩn an toàn thực phẩm châu Âu ngày càng siết chặt, tạo ra sức ép không nhỏ cho doanh nghiệp trong nước.
Tuy vậy, cơ hội cho Việt Nam không phải là ít. Hiện nhu cầu đối với thăn cá ngừ đông lạnh, cá ngừ vây vàng và các sản phẩm phile đang tăng tại Hà Lan. Đây là phân khúc mà Việt Nam có thế mạnh lâu năm, đặc biệt ở khả năng chế biến sâu, đảm bảo chất lượng ổn định và khả năng đáp ứng đơn hàng lớn. Nếu doanh nghiệp Việt sớm chuyển dịch mô hình sản xuất theo hướng bền vững, tăng cường áp dụng các chứng nhận như MSC, cải tiến công nghệ bảo quản lạnh và tối ưu hóa chi phí logistic, lợi thế cạnh tranh tại Hà Lan sẽ được cải thiện đáng kể.
Triển vọng trong năm tới cho thấy nhập khẩu cá ngừ của Hà Lan nhiều khả năng tiếp tục đi lên khi thị trường ngày càng chuộng các sản phẩm tiện lợi, chế biến nhanh và có chứng nhận môi trường. Nhu cầu từ các chuỗi bán lẻ, nhà hàng và nhà sản xuất thực phẩm chế biến sẵn tại Hà Lan đang tăng và được dự báo sẽ mở rộng thêm trong 1–2 năm tới. Điều này đồng nghĩa Việt Nam hoàn toàn có thể tăng thị phần nếu có chiến lược phù hợp, đặc biệt trong phân khúc cá ngừ đông lạnh – nơi doanh nghiệp Việt đang có vị thế tương đối vững chắc.
Nếu duy trì cách làm cũ và không chủ động được nguồn nguyên liệu trong nước, Việt Nam khó có thể cạnh tranh trong cuộc đua cung ứng cá ngừ cho EU. Nhưng nếu chủ động chuyển đổi công nghệ, tăng hàm lượng giá trị gia tăng, tận dụng EVFTA và đẩy mạnh tiêu chuẩn bền vững, tiềm năng phục hồi thị phần tại Hà Lan vẫn rất rộng mở. Trong bối cảnh thị trường Hà Lan đang tái cấu trúc theo hướng đề cao minh bạch, chất lượng và tính bền vững, doanh nghiệp Việt cần nắm bắt sớm “luồng gió mới” này để không bị bỏ lại phía sau. Bởi lẽ, đối với ngành cá ngừ – lĩnh vực mang lại giá trị xuất khẩu hàng trăm triệu USD mỗi năm – Hà Lan không chỉ là thị trường tiêu thụ, mà còn là cánh cửa để Việt Nam tiến sâu hơn vào thị trường EU.
