Mô hình AI mới, kết quả của hơn 40 năm nghiên cứu
Một mô hình AI mới mang tên DolphinGemma đang được phát triển với mục tiêu cho phép con người giao tiếp với cá heo. Dự kiến sẽ ra mắt trong vài tháng tới, DolphinGemma và hệ thống hỗ trợ nghe cá voi (CHAT) sẽ thử nghiệm khả năng dịch và mô phỏng một số âm thanh phức tạp của loài động vật này. Nếu thành công, đây sẽ là kết quả của hơn 40 năm nghiên cứu, giải mã chúng và nỗ lực bảo tồn.
Cá heo được coi là một trong những loài động vật thông minh và giao tiếp tốt nhất trên Trái Đất. Các tương tác xã hội của cá heo rất phức tạp, đến mức mà các nhà nghiên cứu từ Dự án Cá heo Hoang dã (WDP) đã dành 40 năm để giải mã. Trong quá trình này, WDP đã mất hàng chục năm thu thập âm thanh và video dưới nước của một cộng đồng cá heo lốm đốm ở Bahamas. Trong quá trình này, các nhà nghiên cứu đã liên hệ âm thanh của cá heo với các khía cạnh hành vi như tán tỉnh, tên riêng và cãi vã của chúng.
Công nghệ AI DolphinGemma có làm nên đột phá?
Các chuyên gia đã từ lâu lý thuyết rằng có thể giao tiếp với cá heo, nhưng công nghệ chưa đủ phát triển để phân tích và mô phỏng các âm thanh như tiếng tiếng huýt sáo dưới nước, tiếng lách cách và xung nổ của chúng. Sự phát triển của mô hình ngôn ngữ lớn (large language models - LLM) gần đây đã mở ra khả năng áp dụng những nguyên lý tương tự vào tương tác giữa con người và cá heo. Để kiểm tra khả năng này, WDP đã hợp tác với Google và Viện Công nghệ Georgia, cung cấp cho các kỹ sư một tập dữ liệu lớn chứa âm thanh cá heo để đào tạo mô hình LLM.
DolphinGemma được xây dựng dựa trên công nghệ tương tự như hệ thống Gemini của Google, với khoảng 400 triệu tham số. Mô hình này có chức năng tương tự như các LLM dự đoán khác như ChatGPT, nhưng dành riêng cho cá heo. DolphinGemma sẽ tiếp nhận và giải mã các tín hiệu âm thanh, sau đó dự đoán các âm thanh tiếp theo để tái tạo.
Hệ thống CHAT được lắp đặt trên các smartphone Google Pixel đã được điều chỉnh. Mặc dù không được thiết kế để dịch hoàn toàn ngôn ngữ tự nhiên của cá heo, nhưng CHAT giúp con người truyền đạt và thiết lập một từ vựng đơn giản hơn. Kế hoạch là dạy cho cộng đồng cá heo lốm đốm ở Đại Tây Dương một loạt tiếng động tổng hợp liên quan đến những thứ mà chúng yêu thích như cỏ biển, tảo sargassum và thậm chí là... khăn quàng cổ của các nhà nghiên cứu. Qua thời gian, các chuyên gia hy vọng rằng cá heo sẽ học cách yêu cầu những đồ vật mà chúng muốn chơi và các nhà nghiên cứu có thể thiết lập một vốn từ vựng chung với cá heo để giao tiếp, tương tác.
Dù còn nhiều việc phải làm trước khi con người và cá heo có thể giao tiếp với nhau một cách hiệu quả, nhưng với việc ứng dụng sáng tạo công nghệ AI, những cuộc trò chuyện dưới nước giữa người và cá heo đang trở nên khả thi hơn.
