Tiềm năng dược liệu biển Việt Nam
Nghiên cứu về hợp chất sinh học từ dược liệu biển đã trở thành một lĩnh vực quan trọng, với tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây. Hai giai đoạn nghiên cứu từ năm 2013 đến 2018 đã được triển khai tại khu vực biển Đông Bắc và Trung Bộ, tập trung vào việc khám phá nguồn tài nguyên sinh vật biển phong phú. Các dự án đã mang lại kết quả khoa học có giá trị, đặc biệt là từ các loài hải miên, da gai, san hô mềm, và động vật thân mềm. Những hợp chất này thể hiện các hoạt tính sinh học đáng chú ý như kháng viêm, kháng vi sinh vật và khả năng gây độc tế bào ung thư.
Hơn 100 công trình nghiên cứu đã được công bố, trong đó nhiều công trình trên các tạp chí quốc tế uy tín, đã giúp nâng cao vị thế của khoa học biển Việt Nam trên trường quốc tế. Việc phát hiện và ứng dụng các hợp chất sinh học mới từ dược liệu biển không chỉ hỗ trợ điều trị các bệnh nguy hiểm như ung thư và loãng xương mà còn thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp dược phẩm, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế biển.
Những thành tựu nổi bật từ dự án nghiên cứu
Để tiếp tục khai thác tiềm năng này, PGS.TS. Phạm Văn Cường , Viện Hoá sinh biển - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã chủ trì triển khai Dự án: “Nghiên cứu tiềm năng về dược liệu biển tại vùng biển Nam Trung Bộ (vùng biển Khánh Hòa - Bình Thuận) Việt Nam” (mã số TĐDLB0.00/20-22). Mục tiêu của Dự án là nghiên cứu các hợp chất có hoạt tính sinh học từ nguồn dược liệu biển khu vực nghiên cứu, qua đó đánh giá khả năng ứng dụng của chúng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
Dự án đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật. Một trong những hợp phần quan trọng là nghiên cứu khai thác dược liệu hải miên với mục tiêu phát triển sản phẩm hỗ trợ điều trị ung thư. Qua nghiên cứu, nhóm đã phân lập và xác định được 84 hợp chất từ 10 loài hải miên, trong đó có 23 hợp chất mới. Đặc biệt, việc phát hiện 5 hợp chất với 4 bộ khung carbon chưa từng được ghi nhận đã cho thấy sự độc đáo về thành phần hóa học của hải miên Việt Nam.
Hợp phần tiếp theo tập trung vào các hợp chất từ san hô và da gai, với nhiều mẫu được thu thập từ vùng biển Khánh Hòa - Bình Thuận. Nhóm nghiên cứu đã phân lập và xác định được 72 hợp chất, trong đó có 27 hợp chất mới, với một số hợp chất thể hiện hoạt tính kháng vi sinh vật và gây độc tế bào mạnh. Các nghiên cứu này đã được công bố trên nhiều tạp chí quốc tế và chứng minh tiềm năng phong phú của dược liệu biển.
Hướng đi tương lai cho ngành dược liệu biển
Ngoài ra, nhóm nghiên cứu cũng đã khai thác các hợp chất từ vi sinh vật đáy biển. Qua đó, đã phân lập được 186 chủng vi sinh vật và phát hiện 24 chủng có hoạt tính kháng lao. Những kết quả này mở ra cơ hội phát triển các ứng dụng quan trọng trong y học và đời sống.
Dự án cũng chú trọng đến việc nghiên cứu thành phần lipid từ các sinh vật biển. Kết quả nghiên cứu đã tạo ra cơ sở dữ liệu về lipid từ 125 mẫu sinh vật biển, phát triển quy trình sản xuất sản phẩm hỗ trợ sức khỏe như Hải mã đan. Điều này không chỉ góp phần vào dinh dưỡng mà còn giúp bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Các hợp phần khác của dự án tiếp tục tìm kiếm các hợp chất sinh học từ động vật thân mềm và vi tảo biển. Nhóm nghiên cứu đã phát hiện nhiều hợp chất mới với hoạt tính sinh học đáng kể, mở ra triển vọng lớn trong việc khai thác nguồn tài nguyên vi tảo biển và ứng dụng trong lĩnh vực y dược. Kết quả của Dự án đã làm phong phú thêm cơ sở dữ liệu khoa học và mở ra nhiều hướng ứng dụng quan trọng trong y học, dược phẩm và các ngành công nghiệp liên quan.
