Đến với Trường Sa vạn lý, là đến với một phần máu thịt của Tổ quốc, để cảm nhận dòng máu của Cha Lạc Long Quân và Mẹ Âu Cơ chảy rần rần trong huyết quản. Đến với Trường Sa là trở lại những năm tuổi 20 giữ chốt, giữ từng tấc đất biên giới. Ngày 18/5/2025, chúng tôi tập trung về Cảng Cam Ranh để làm thủ tục lên tàu ra thăm huyện đảo Trường Sa và Nhà giàn DK1. Đoàn chúng tôi có phiên hiệu Đoàn công tác số 24 do Đại tá Lê Văn Hưởng - Phó Chủ nhiệm Chính trị Quân chủng Hải quân, làm Trưởng đoàn. Đoàn công tác số 24 có 186 đại biểu đến từ Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; Văn phòng Chính phủ; tỉnh Hòa Bình; tỉnh Lào Cai; các doanh nghiệp; văn nghệ sĩ; phóng viên báo, đài và cán bộ, chiến sĩ Quân chủng Hải quân, đã khởi hành trên chuyến hải trình dài 1.751 km mang theo yêu thương của đất liền đến với đảo xa.
Trước khi lên tàu, Đoàn đến thắp hương và đặt vòng hoa tri ân các chiến sĩ hải quân đã hy sinh anh dũng trong trận chiến Gạc Ma năm 1988. Khu tưởng niệm được xây dựng trên địa bàn xã Cam Hải Đông, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa. Những chiến sĩ đã nằm lại phía chân trời, biển cả ôm các anh vào lòng như vòng tay của mẹ. Các anh mãi mãi mang tuổi thanh xuân của mình giữ biển trời Tổ quốc, linh hồn bất tử của các anh hòa trong sóng gió đại dương… Những dòng nước mắt không ngăn được, chảy tràn trên má, nhưng không hề có một tiếng sụt sịt hay thổn thức mà chỉ có niềm cảm phục, trân trọng, với lòng thành kính tri ân những chiến binh quyết chiến đến hơi thở cuối cùng vì chủ quyền biển đảo của đất nước. Các anh đã nằm lại giữa biển khơi… Khu tưởng niệm Gạc Ma với tượng đài “Những người nằm lại phía chân trời” trong “Vòng tròn bất tử” in trên bầu trời xanh thắm. Tôi như nghe thấy tiếng lá rì rào, khi Tổ quốc cần họ dám hy sinh…
Con tàu KN491 rẽ sóng ra khơi. Trời yên, biển lặng. Đoàn công tác 24 bắt đầu hải trình đi thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ trên các đảo Song Tử Tây, Đá Thị, Sinh Tồn, Len Đao, Cô Lin, Đá Tây B, Trường Sa và Nhà giàn DK1/16 Phúc Tần; mang tấm lòng thương yêu của đất liền đến với quân và dân nơi đầu sóng ngọn gió, những người đang ngày đêm bám biển, giữ vững chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc. Sau gần 40 tiếng đồng hồ lênh đênh trên biển, từ Cảng quốc tế Cam Ranh, chúng tôi đã đặt chân lên đảo Song Tử Tây. Điều bất ngờ là đảo trải dài một màu xanh của cây lá chứ không phải đảo khô cằn như trong tưởng tượng của tôi. Mọc lan theo bãi cát đến mép nước là hoa muống biển, dọc hai bên đường là những hàng cây bàng vuông, tra, phong ba, xoài, mù u… Theo Đại tá Lê Văn Hưởng, Phó Chủ nhiệm Chính trị Quân chủng Hải quân thì khắp các đảo trên huyện đảo Trường Sa nơi chúng ta quản lý, Chương trình “Xanh hóa Trường Sa” đã phủ xanh cây lá. Chương trình được Quân chủng Hải quân phát động và Bộ Tư lệnh Vùng 4 Hải quân chủ trì, đã thực sự trở thành một phong trào hiệu quả, rộng khắp.
Ở Song Tử Tây, qua hỏi thăm, bất ngờ tôi gặp được một đồng hương, chiến sĩ Hoàng Văn Vinh, người Tày ở xã Lương Sơn huyện Bảo Yên. Thật bất ngờ và xúc động, một cậu trai miền núi đi giữ biển! Đi cùng tôi, Vinh chia sẻ: “Có cây lá trên đảo, cháu đỡ nhớ rừng chú ạ”. Tiếng lá rì rào trong gió biển gợi nhớ những chiều êm ả nơi bản làng quê nhà, nơi những ngọn gió rừng hát lao xao trên cành lá. Các đảo chúng tôi đến: Song Tử Tây, Sinh Tồn, Trường Sa Lớn ngút ngàn một màu xanh cây lá. Chương trình “Xanh hóa Trường Sa” được phát động từ năm 2021, sau ba năm, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Vùng 4 Hải quân đã lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt và triển khai đồng bộ các giải pháp tổng thể nhằm phủ xanh, tạo bóng mát trên các đảo của huyện đảo Trường Sa. Hải quân đã chủ động phối hợp hiệp đồng, tổ chức tuyên truyền, vận động các nguồn hỗ trợ cây xanh, vật tư, kinh phí để thực hiện phủ xanh các đảo thuộc Quần đảo Trường Sa. Trong hai năm 2023 và 2024, Chương trình đã ươm, chiết cây xanh và huy động hỗ trợ gần 450.000 cây, hơn 150 tấn phân bón và gần 600 tấn đất dinh dưỡng; xây dựng 6 vườn ươm cây giống với diện tích khoảng 3.500 m2 để tạo nguồn cây xanh. Tổng số cây được trồng trên toàn quần đảo hơn 80.000 cây gồm có: dừa, phi lao, bàng ta, tra, mù u, xoài, bàng vuông và một số loại cây khác.
Đến Trường Sa, chúng tôi bất ngờ thấy một vườn phong lan tuyệt đẹp. Những cánh hoa mỏng manh sao mà kiên cường đến vậy trước bão dông và nắng gió mặn mòi. Nhìn những cánh hoa e ấp đung đưa trước gió, tôi cảm nhận được sự ân cần chăm chút từng chồi cây, từng mầm xanh của những người lính đảo. Những cánh phong lan phi điệp, tai trâu, hoàng thảo… duyên dáng khoe sắc trong bóng râm mát của những hàng cây trên đảo. Không chỉ vậy, trên các đảo Đá Thị, Cô Lin, Len Đao, Đá Tây B, Nhà giàn DK1 Phúc Tần nơi tôi đến, các chiến sĩ tận dụng mọi khoảng trống có thể để trồng rau xanh cải thiện bữa ăn. Trồng cây xanh trên các đảo không chỉ làm đẹp môi trường biển, mà còn là cách chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu. Chương trình “Xanh hóa Trường Sa” đã tạo nên một không gian sống xanh, sạch, đẹp, trong lành, để bộ đội và nhân dân Trường Sa yên tâm công tác, sinh sống lâu dài nơi biển trời xa xôi của Tổ quốc. Không chỉ có vậy, những hàng cây bàng vuông, tra, mù u, phong ba…, còn giúp che chắn gió bão cho huyện đảo Trường Sa, tăng khả năng phòng thủ, tạo thế trận quốc phòng vững chắc bảo vệ biển trời quê hương.
Để Trường Sa ngày một xanh hơn, bền vững hơn, có lẽ cần phải nghiên cứu thêm về các giống cây sẽ được trồng trên các đảo. Những giống cây này không chỉ có khả năng chống chọi với gió bão, chịu mặn và thích nghi với điều kiện thời tiết khắc nghiệt, mà còn phải mang lại giá trị kinh tế. Trên đảo đã có dừa, tra (hay nho biển), xoài…, nhưng vẫn cần bổ sung thêm nhiều giống cây ăn trái khác. Nếu có thể, cần nghiên cứu thêm một số loại cây đặc hữu làm dược liệu như đước (còn gọi là trang, vẹt, sú), sa sâm (sâm biển, sâm cát), bạch cổ đinh, gai ma vương, lức dây, dừa cạn, diệp hạ châu, cỏ tần lá, dây thìa canh... là những loại cây dược liệu có khả năng chịu mặn. Để tạo nên sự bền vững cho Chương trình “Xanh hóa Trường Sa”, có thể nghiên cứu khai thác một số loài rong biển; bên cạnh việc chế biến thành thực phẩm, phần bỏ đi có thể tận dụng sản xuất đất dinh dưỡng, làm phân hữu cơ tại chỗ, tăng độ màu mỡ cho đất. Tuy nhiên, trước mắt, cần đẩy mạnh tuyên truyền để Chương trình “Xanh hóa Trường Sa” trở thành một phong trào rộng khắp, với sự đồng hành chặt chẽ của các doanh nghiệp, nhà khoa học và nhân dân cả nước, nhằm đạt được những mục tiêu đã đề ra.
Tạm biệt Trường Sa! Tạm biệt những người lính đảo kiên cường! Tạm biệt những người dân ngày đêm bám biển, bám đảo kiên trung nơi đầu sóng! Trở về với đất liền, với núi rừng, nhưng tâm hồn tôi vẫn vọng vang tiếng sóng và rì rào tiếng lá hát nơi đảo xa. Trường Sa ơi, không xa đâu Trường Sa ơi!
