STNN - Tại phiên họp thường kỳ tháng 7/2024 vào chiều 29/7, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nghệ An đã thông qua chủ trương đầu tư dự án xây dựng Bia chứng tích cống Hiệp Hòa tại xã Hoà Sơn, huyện Đô Lương.
Theo đó, dự án xây dựng Bia chứng tích cống Hiệp Hòa có các hạng mục như: bia, bậc cấp và sân đặt bia với diện tích khoảng 300 m2; Bậc thang và lối cho người khuyết tật lên xuống bia, diện tích khoảng 188 m2; Bến thả hoa đăng và bậc thang lên xuống bến diện tích khoảng 142 m2; cùng các hạng mục hạ tầng kỹ thuật và phụ trợ: san nền, kè đá, sân, đường nội bộ, bãi đỗ xe, bồn hoa.
Tổng mức đầu tư 5 tỷ đồng từ ngân sách tỉnh (nguồn tăng thu, tiết kiệm chi) và ngân sách Trung ương hỗ trợ bổ sung có mục tiêu hằng năm.
Địa điểm xây dựng tại xóm Hiệp Hòa (mới), xã Hòa Sơn, huyện Đô Lương. Dự án thực hiện tối đa không quá 2 năm kể từ ngày khởi công.
Cống Hiệp Hòa được xây dựng từ năm 1934, nằm trên hệ thống nông giang dẫn nước từ Bara Đô Lương tưới tiêu cho những cánh đồng các huyện Đô Lương, Diễn Châu, Yên Thành, Quỳnh Lưu (tỉnh Nghệ An). Trải qua thời gian bị lắng cặn và chiến tranh tàn phá, lưu lượng nước qua đây không đủ để tưới tiêu cho Diễn - Yên - Quỳnh nên phải mở rộng cống.
Cuối năm 1977, tỉnh Nghệ Tĩnh (cũ) chủ trương nạo vét, sửa chữa sông Đào và mở rộng khai thông cống Hiệp Hòa do bom Mỹ đánh phá hư hỏng nặng, dòng chảy bị thu hẹp, không đủ cung cấp cho nhu cầu sản xuất và sinh hoạt của nhân dân.
Để kịp có nước tưới cho vụ Đông - Xuân, tỉnh Nghệ Tĩnh đã huy động 21.000 dân công, TNXP của 7 huyện cùng với sự hỗ trợ của bộ đội Quân khu 4.
Tuy nhiên, khi công trình gần hoàn thành thì lúc 12h05 ngày 3/1/1978, công trường thủy lợi Hiệp Hòa ở Nghệ An bất ngờ bị đổ sập, vùi lấp hàng trăm thanh niên, trong đó có 98 người chết, 132 người khác bị thương. Đa số những người thương vong thuộc tổng đội Thanh Chương, nhiều nhất là người xã Cát Văn (37 người chết, 31 nữ, 6 nam), rồi đến Phong Thịnh 18 người, Thanh Liên 11 người. Trong số đó có những người vừa nhận giấy báo trúng tuyển đại học, có người chuẩn bị làm đám cưới.
Việc xây dựng Bia chứng tích cống Hiệp Hòa, Đô Lương có ý nghĩa để tưởng nhớ công ơn của những người tử nạn trong quá trình xây dựng cống Hiệp Hòa, đáp ứng nguyện vọng của các thân nhân người tử nạn và phát huy truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam.
Vũ Thắng
