STNN – Một sản phẩm vùng miền có được danh tiếng nhờ chất lượng cao, nhưng cũng sẽ đứng trước nguy cơ mất đi tính truyền thống khi vươn ra quốc tế. Pizza Napoli có đang đứng trước nguy cơ đó?
- “Cuộc chiến bảo vệ pizza” ở Napoli (kỳ 1)
- Cái kết đẹp của vụ 100 container hạt điều xuất khẩu sang Italy
Chủ động đối phó với “quân đến dưới thành”
Do sự phổ biến rộng rãi của bánh pizza kiểu Mỹ, nhiều người tin rằng, bánh pizza có nguồn gốc từ Chicago (Mỹ). Suy nghĩ này đã thay đổi vào năm 2017, sau khi Nghệ thuật làm bánh Pizza Napoli được UNESCO công nhận là “Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại”.
Ngay từ năm 2009, hồ sơ về Nghệ thuật làm bánh Pizza Napoli đã bắt đầu được “khởi động”. Sau nhiều năm nỗ lực, Liên minh những người làm bánh Pizza Napoli đã thu thập được khoảng 2 triệu chữ ký ủng hộ cho bản kiến nghị. Vào năm 2016, chính phủ Ý đã chính thức nộp hồ sơ đăng ký Nghệ thuật làm bánh Pizza Napoli là sản văn hóa phi vật thể của nhân loại và hồ sơ đã được phê duyệt vào năm 2017. Ngay khi tin này được đưa ra, cả nước Ý vui mừng.
Làm thế nào để bảo vệ thương hiệu pizza Ý? Ngoài việc chủ động mang thương hiệu pizza Ý ra khắp thế giới, còn bao gồm cả việc đối phó với “quân vây thành”.
Năm 2015, một thương hiệu bánh pizza kiểu Mỹ đã có mặt tại hơn 90 quốc gia trên thế giới tiến vào thị trường Ý và mở 29 chi nhánh tại các thành phố như Turin, Bologna, Parma, Rome… Mặc dù một số người Ý ví động thái này giống như “bán tuyết cho Bắc Cực”, nhưng điều đó không làm lung lay kế hoạch “mở 880 cửa hàng trên khắp nước Ý vào năm 2030″ của thương hiệu nọ. Người phụ trách hy vọng sẽ thu hút được khách hàng Ý bằng dịch vụ “take away” .
Thị trường pizza “take away” thực sự đúng là không nên chủ quan. Nhiều cửa hàng địa phương của Ý cho rằng, khách hàng chỉ có thể thực sự cảm nhận được độ ngon của bánh pizza mới nướng khi thưởng thức tại cửa hàng, và không có nhiều cửa hàng pizza Ý bán pizza cho đối tượng khách hàng mua bánh mang về.
Dịch vụ giao hàng tận nơi của chuỗi cửa hàng pizza kiểu Mỹ, trong một thời gian ngắn, đã thu hút rất nhiều người. Tuy nhiên, các cửa hàng bánh pizza địa phương của Ý đã phản ứng một cách tích cực khi có những “thỏa hiệp” thích hợp, mở rộng hoạt động kinh doanh với dịch vụ giao hàng; do đó, những lợi thế của các tiệm pizza kiểu Mỹ đã biến mất. Việc mở rộng chi nhánh của pizza Mỹ dừng lại ở miền Bắc nước Ý và không thể xâm nhập vào quê hương của pizza – Napoli.
Gino Sobilo, chủ tiệm bánh pizza ở Napoli cho biết: “Sẽ thật kỳ lạ nếu họ mở cửa ở đây, trong khu vực của chúng tôi. Napoli là một thị trường rất đặc biệt, pizza ở đây là truyền thống, là bản sắc. Nếu mục đích duy nhất là kiếm tiền, họ sẽ không tồn tại được”.
Do hoạt động không hiệu quả và do ảnh hưởng của dịch Covid-19, tất cả các cửa hàng của thương hiệu pizza Mỹ này tại Ý đã ngừng dịch vụ giao hàng từ ngày 20/4/2022. Và vào ngày 20/7, tất cả các chi nhánh đã thông báo đóng cửa.
“Bảo vệ” bánh pizza Napoli, bánh taco Mexico hay bánh mì Pháp đều giống nhau
Vào tháng 12/2017, Nghệ thuật làm bánh Pizza Napoli đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể. Nhiều bậc thầy Pizza Napoli hân hoan ra đường với những chiếc bánh pizza mới nướng, mời người dân cùng khách du lịch nếm thử miễn phí và chia sẻ niềm vui. Các thợ bánh mì Pháp thì không thể ngồi yên: “Tại sao bánh mì Pháp không được công nhận như pizza Napoli?”
Vào tháng 01/2018, Tổng thống Pháp Macron nói với những người thợ làm bánh tại Phủ Tổng thống ở Paris: “Bánh mì Pháp là niềm ghen tị của thế giới. Chúng tôi muốn bảo tồn chất lượng và nghệ thuật làm bánh mì Pháp. Vì điều này, bí quyết thủ công và văn hóa làm bánh mì Pháp nên được đưa vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể của thế giới”.
Để nghệ thuật làm một món ăn ngon được đưa vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, yêu cầu món ngon đó không chỉ trọn vẹn về màu sắc, hương vị, mà còn phải thể hiện được truyền thống, văn hóa ẩm thực của địa phương, đặc biệt là quy trình sản xuất phải thể hiện được sự giao lưu tình cảm, sự kết nối giữa con người với nhau. Cà phê Thổ Nhĩ Kỳ, ẩm thực Pháp và ẩm thực Mexico đều có tên trong danh sách vì đặc trưng văn hóa vùng miền độc đáo của họ.
Mexico kế thừa những nét độc đáo của nền văn minh Indian cổ đại, đồng thời cũng chịu ảnh hưởng của Tây Ban Nha do lịch sử gần 300 năm Mexico là thuộc địa của Tây Ban Nha. Ẩm thực Mexico vừa có các nguyên liệu như ngô, đậu tây, ớt bản địa của vùng đất Trung Mỹ; đồng thời, có thịt, các sản phẩm từ sữa do người châu Âu mang đến. Các loại gia vị Mexico cũng mang lại cho món ăn “hương vị rực rỡ” và đánh thức các giác quan, để từ đó cho ra đời món ăn Mexico độc đáo.
Ẩm thực truyền thống Mexico là sự tích hợp nét văn hóa của sản xuất nông nghiệp, các hoạt động nghi lễ, kỹ năng truyền thống, kỹ thuật nấu nướng, phong tục và nghi thức xã hội truyền thống. Đây không chỉ là thực phẩm người Mexico dùng để thỏa mãn cơn đói, mà còn là món quà của thiên nhiên, của nền văn minh đã được dân tộc này truyền lại, trải qua hàng nghìn năm.
Huyền Diệu (TH)
