Toàn tỉnh An Giang hiện có 12.320ha canh tác cây xoài thì huyện Chợ Mới có đến 6.400ha, tập trung ở ba xã Tấn Mỹ, Mỹ Hiệp, Bình Phước Xuân thuộc Cù lao Giêng với diện tích hơn 4.000ha.
Vùng trồng xoài VietGAP đầu tiên
Nguyên Chủ tịch Hội Nông dân xã Bình Phước Xuân Lê Quang Diễn cho biết: “Năm 2000, nhà vườn Cù lao Giêng trồng xoài ba màu cho hiệu quả kinh tế rất khả quan, lợi nhuận gấp 5 đến 10 lần canh tác cây lúa”. Theo ông Diễn, có thời điểm xoài ba màu có giá hơn 68.000 đồng/kg, xoài hút hàng, tại xã Bình Phước Xuân có 23 vựa thu mua. Năm 2015, xã Bình Phước Xuân là xã đầu tiên của tỉnh được cấp VietGap vùng trồng cây ăn trái đầu tiên gồm 7,5ha trồng xoài ba màu.
Bên cạnh đó, các sở, ngành tích cực hỗ trợ nông dân Cù lao Giêng trồng xoài theo hướng VietGAP, đáp ứng yêu cầu khắt khe của các thị trường. Với diện tích trồng xoài gần 1.100ha cho thu nhập cao cho nên người dân xã Bình Phước Xuân có nhiều đổi thay. Ngày 1/4/2025, Bình Phước Xuân được công nhận đạt chuẩn xã nông thôn mới về lĩnh vực tổ chức sản xuất năm 2024.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc liên kết sản xuất, sản xuất theo tập thể để có thể vươn ra biển lớn, nông dân xã Bình Phước Xuân chủ động liên kết với nhau qua Chi hội nông dân ấp (còn gọi là câu lạc bộ 10k); sau đó, nâng lên thành Hội quán GAP Cù lao Giêng, nay là Hợp tác xã GAP Cù lao Giêng.
Ổn định đầu ra
Trong 6 tháng đầu năm 2025, nhà vườn Cù lao Giêng thu hoạch xoài với sản lượng 19.494 tấn, giá trung bình 9.288 đồng/kg (so với cùng kỳ năm 2024 cao hơn 784 đồng/kg). Mức giá này đem lại lợi nhuận tốt cho các nhà vườn tham gia liên kết vùng. Ông Phan Văn Khánh, nông dân sản xuất giỏi ở ấp Bình Phú, xã Bình Phước Xuân chia sẻ: Tham gia trồng xoài với Hợp tác xã GAP Cù lao Giêng cho nên đầu ra ổn định, không bị ép giá. Ông Khánh trồng 1.600 cây xoài, làm hợp đồng bao tiêu trước vụ với giá 15.000 đồng/kg cho nên vụ nào cũng có lãi. Nhà vườn Lê Văn Bé Bốn, ấp Bình Trung, xã Bình Phước Xuân trồng 3.000m2 xoài tượng da xanh VietGAP được 6 năm. Ngay đầu vụ, ông ký kết với hợp tác xã, đầu ra ổn định cho nên ông chỉ tập trung khâu kỹ thuật để xoài đạt chất lượng xuất khẩu.
Bà Nguyễn Thị Ngọc Thắm, kỹ thuật viên Ban nông nghiệp xã Bình Phước Xuân là thành viên của hợp tác xã, trồng hơn một héc-ta xoài VietGAP cho biết: Cù lao Giêng nằm giữa sông Tiền được nguồn phù sa vun bồi, cùng với tay nghề lâu năm của nhà vườn cho nên xoài vùng này ngon, được thị trường ưa chuộng. Nhà vườn trồng chủ yếu xoài ba màu cho ra hai loại trái, tùy theo yêu cầu thị trường mà cho ra xoài tượng xanh hay xoài hạt lép.
Theo bà Thắm, xoài được bao tiêu với giá 15.000 đồng/kg, cao hơn vài nghìn đồng/kg so với giá thị trường. Nhưng để có được trái xoài chất lượng, nhà vườn phải trồng đúng quy trình nghiêm ngặt, đó là lý do đại đa số chủ vườn chưa mạnh dạn liên kết vùng trồng, chấp nhận rủi ro theo giá thị trường.
Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Giám đốc Hợp tác xã GAP Cù lao Giêng Nguyễn Minh Hiền chia sẻ: “Hợp tác xã thành lập tháng 12/2020, năm 2022 bắt đầu liên kết với nông dân, ký hợp đồng liên kết và tiêu thụ xoài giữa nông dân và các công ty cung ứng, thu mua. Đến nay đã cung cấp cho các công ty xuất khẩu hơn 2.000 tấn xoài tượng và xoài hạt lép sang Hàn Quốc, Trung Quốc, Úc, New Zealand, Hoa Kỳ…”. Bên cạnh đó, hợp tác xã cung ứng hơn 4.000 tấn xoài cho thị trường trong nước.
Từ lúc thành lập hợp tác xã có 7 thành viên, đến nay có 51 thành viên chính thức và 243 thành viên liên kết với tổng diện tích gần 300ha. Theo ông Hiền, hợp tác xã được cấp giấy chứng nhận vùng trồng VietGAP là 230ha; 50ha xoài được chứng nhận Global GAP, hợp tác xã đang hướng tới mở rộng thị trường xuất khẩu xoài sang châu Âu.
Ngoài ra, xoài tượng và xoài hạt lép của hợp tác xã được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao là tin vui cho nhà vườn. Bên cạnh đó, với số lượng xoài xuất khẩu như trên vẫn còn quá nhỏ so với diện tích trồng của vùng cù lao. Thực tế, thời gian qua, nhiều nhà vườn ở Cù lao Giêng có thu nhập khá và giàu lên từ xoài, nhưng có lúc nhà vườn cũng lao đao khi xoài rớt giá.
Thời gian qua, Ủy ban nhân nhân tỉnh An Giang đã ban hành nhiều chương trình hành động, đề án, kế hoạch trong phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, thích ứng với biến đổi khí hậu và thích ứng với xu thế thị trường, tăng thu nhập cho nông dân, như đề án “Cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 tỉnh An Giang”; kế hoạch “Chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ đất trồng lúa kém hiệu quả sang rau, màu và cây ăn trái giai đoạn 2021-2025”, thực hiện chuyển đổi số trong sản xuất nông nghiệp…
Đối với ngành hàng cây ăn trái, cây xoài được xác định là cây chủ lực có giá trị kinh tế cao, được tỉnh định hướng chuyển đổi mạnh mẽ. Ngoài định hướng hỗ trợ về mặt kỹ thuật nhằm tăng năng suất và chất lượng sản phẩm xoài, việc liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm xoài theo chuỗi giá trị là một trong những ưu tiên hàng đầu của tỉnh trong việc thúc đẩy và tạo giá trị gia tăng cho sản phẩm trong những năm qua.
Để trái xoài của tỉnh xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Mỹ, Australia, Hàn Quốc… là cả sự nỗ lực của cấp ủy, chính quyền địa phương, các doanh nghiệp, nhất là của hợp tác xã và người nông dân huyện Chợ Mới. Đó là quá trình hơn 10 năm đàm phán gian nan và đầy thử thách, xoài phải bảo đảm nghiêm ngặt các yêu cầu khắt khe của đối tác nhập khẩu về hàm lượng thuốc bảo vệ thực vật, côn trùng gây hại, truy xuất nguồn gốc, chiếu xạ…
Do đó, Ủy ban nhân dân tỉnh đề nghị, các sở, ban, ngành tích cực vận động nhà vườn tham gia kinh tế tập thể, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật mới vào sản xuất; tăng cường công tác quảng bá và kết nối với thị trường; thúc đẩy mời gọi doanh nghiệp tham gia liên kết sản xuất xoài theo hướng hữu cơ, sinh học gắn với tiêu thụ sản phẩm cho nông dân; hỗ trợ đưa các sản phẩm xoài lên các sàn thương mại điện tử,...
