Không có nhà tù nào giam hãm được ý chí và khát vọng
Trong dòng chảy lịch sử đấu tranh của dân tộc, những nhà tù thực dân - phong kiến từng được ví như “địa ngục trần gian” khét tiếng, nơi giam cầm, đọa đày và tra tấn dã man những người cộng sản kiên trung. Hỏa Lò (Hà Nội), Khám Lớn (Sài Gòn), Kon Tum, Sơn La, Buôn Ma Thuột và cả Nhà lao Vinh (Nghệ An) đã trở thành những chứng tích sống động, thấm đẫm máu và nước mắt, khắc ghi tinh thần bất diệt của ý chí đấu tranh vì độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam.
Nhưng lịch sử đã chứng minh, dù bức tường đá lạnh lẽo, dù cùm sắt nặng nề, không gì có thể giam hãm được tinh thần cách mạng. Chính nơi tăm tối nhất lại bừng sáng ý chí, biến ngục tù thành trường học cách mạng, nơi hun đúc lý tưởng, rèn giũa bản lĩnh, nuôi dưỡng niềm tin tất thắng vào ngày độc lập, tự do của Tổ quốc.
Khát vọng tự do cháy bỏng ấy đã thổi bùng lên những cuộc vượt ngục oanh liệt, táo bạo và vang dội. Từ Hỏa Lò đến Khám Lớn, từ Kon Tum đến Sơn La…, biết bao chiến sĩ cộng sản đã dũng cảm vượt qua xiềng xích, chông gai và cái chết để trở về với nhân dân, tiếp tục lãnh đạo phong trào cách mạng. Mỗi cuộc vượt ngục không chỉ là bản anh hùng ca quả cảm, mà còn là lời khẳng định đanh thép. Không có ngục tù nào giam cầm được ý chí, không có xiềng xích nào trói buộc nổi khát vọng độc lập, tự do.
Nhà lao Vinh: Biểu tượng bất khuất của Xô viết Nghệ Tĩnh
Nhà lao Vinh là điểm nhấn đặc biệt trong trưng bày, nơi từng giam giữ hàng nghìn chiến sĩ cách mạng trong cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh. Chính từ chốn ngục tù tăm tối ấy đã bùng lên nhiều cuộc đấu tranh, tuyệt thực, vượt ngục, khắc họa rõ nét tinh thần quả cảm, ý chí bất khuất và khát vọng tự do của con người xứ Nghệ. Không chỉ là chứng tích về tội ác man rợ của thực dân, Nhà lao Vinh còn trở thành biểu tượng sống động, trường tồn cho tinh thần kiên trung của nhân dân trong phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh - phong trào cách mạng đầu tiên do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, thắp sáng con đường giải phóng dân tộc.
Trưng bày “Khát vọng tự do” được bố cục thành 3 phần: “Xiềng xích - Tung cánh giữa màn đêm - Dấu ấn vượt thời gian”, với hàng trăm tư liệu, hình ảnh, hiện vật quý giá, tái hiện sinh động hành trình biến ngục tù thành trường học cách mạng, biến bóng tối thành niềm tin, biến khát vọng thành sức mạnh hành động. Những câu chuyện về tù nhân Hỏa Lò, những cuộc vượt ngục táo bạo ở Nhà lao Vinh… không chỉ khơi dậy niềm tự hào về truyền thống bất khuất, mà còn khẳng định: tinh thần Xô viết Nghệ Tĩnh đã, đang và sẽ luôn là mạch nguồn xuyên suốt, kết nối quá khứ - hiện tại - tương lai, tiếp thêm sức mạnh cho sự nghiệp dựng nước và giữ nước hôm nay.
Dấu ấn trường tồn trong dòng chảy lịch sử
Trong dòng chảy 95 năm Xô viết Nghệ Tĩnh, “Khát vọng tự do” không chỉ là ký ức bi tráng về sự hy sinh to lớn của cha ông, mà còn là bản thông điệp thiêng liêng gửi đến thế hệ hôm nay: hãy tiếp nối truyền thống quật cường, biến khát vọng của dân tộc thành hành động cụ thể để xây dựng một đất nước hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc.
Trưng bày tại Nghệ An - quê hương của cao trào Xô viết anh hùng - càng khẳng định rằng: tinh thần trung dũng, kiên cường của người dân Xứ Nghệ không chỉ vang vọng từ quá khứ, mà còn đang tỏa sáng trong hiện tại và soi đường cho tương lai.
“Khát vọng tự do” vì thế trở thành ngọn lửa bất diệt, hun đúc ý chí, thắp sáng niềm tự hào, nuôi dưỡng sự tự tin và bồi đắp trách nhiệm trong trái tim mỗi người Việt Nam hôm nay - để mỗi bước đi đều xứng đáng với máu xương cha ông, và để Tổ quốc trường tồn, rạng rỡ muôn đời.
