LTS: Thực phẩm hữu cơ đem lại nhiều lợi ích sức khỏe với 15 lý do thuyết phục: Từ giảm hóa chất độc hại đến tránh sinh vật biến đổi gen, các lợi ích về sức khỏe khi tiêu thụ thực phẩm hữu cơ, vai trò của nông nghiệp hữu cơ trong việc tạo ra đất khỏe mạnh và bảo vệ môi trường sinh thái… Những thông tin dễ tìm kiếm nhưng khó chọn lọc ấy sẽ được giới thiệu với độc giả qua bài viết này.
- Phát triển bền vững, cung cấp thực phẩm an toàn từ mô hình sản xuất nông nghiệp hữu cơ
- Vài nét về nông nghiệp hữu cơ Australia
1. Lựa chọn thực phẩm không biến đổi gen
Nông nghiệp hữu cơ không chọn hạt giống biến đổi gen, bò sữa hữu cơ không được cho ăn cỏ hay ngô bị biến đổi gen và các nhà sản xuất xuất sản phẩm hữu cơ không sử dụng bất kỳ thành phần biến đổi gen nào trong sản phẩm của mình. Để phù hợp với các quy định của tiêu chuẩn hữu cơ, nông dân và các bên chế biến phải chứng minh được rằng họ không sử dụng các sinh vật biến đổi gen, và bảo vệ sản phẩm khỏi tiếp xúc với các chất bị cấm như sinh vật biến đổi gen, kể cả quá trình từ nông trại đến bàn ăn.
2. Tránh thuốc trừ sâu
Trong sản xuất thực phẩm hữu cơ, việc sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc diệt nấm, phân bón, thuốc diệt cỏ… được giám sát chặt chẽ. Khi sử dụng thực phẩm hữu cơ, hàm lượng hóa chất trong chế độ ăn uống của bạn đã được kiểm soát từ “đầu vào”, đặc biệt dư lượng thuốc trừ sâu đã được quản lý chặt chẽ.
Một số trang trại hữu cơ có sử dụng thuốc trừ sâu trong quá trình sản xuất, nhưng là thuốc trừ sâu có nguồn gốc tự nhiên, được cơ quan chức năng phê duyệt trong sản xuất hữu cơ, dùng theo đúng hướng dẫn. Ngoài ra, thuốc trừ sâu tự nhiên đã được phê duyệt chỉ được phép sử dụng khi các phương pháp kiểm soát sâu bệnh hại khác không có hiệu quả.
3. Không được phép sử dụng màu nhân tạo, hương liệu hay chất bảo quản trong thực phẩm hữu cơ
Thực phẩm sạch hơn có nghĩa là ăn uống sạch hơn, giúp cơ thể khỏe mạnh hơn. Không được phép sử dụng chất bảo quản nhân tạo, phẩm màu hay hương liệu trong thực phẩm hữu cơ. Số lượng chất tổng hợp được phép sử dụng trong trong thực phẩm đóng gói hữu cơ rất hạn chế và chỉ được sử dụng sau khi thông qua xét duyệt của các chuyên gia. Ngược lại thì nhiều hóa chất có thể được thêm vào thực phẩm đóng gói truyền thống, bao gồm các chất có liên quan đến vấn đề sức khỏe như chất bảo quản, hương liệu và phẩm màu.
Vấn đề nằm ở những chất phụ gia tổng hợp có trong thực phẩm thông thường đã qua chế biến, chúng có ảnh hưởng lớn nhất với trẻ em và người già. Những chất phụ gia hóa học này có thể gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe, từ bệnh tiểu đường đến béo phì, rồi chứng rối loạn tăng động giảm chú ý. Những bệnh tật liên quan đến thực phẩm đã chạm đến ngưỡng cao nhất trong lịch sử, như báo New York Times đã viết “thức ăn của chúng ta đang giết chết chính chúng ta”.
4. Chất lượng đất
Nông nghiệp hữu cơ tạo nên đất khỏe. Đất khỏe tạo ra thực phẩm lành mạnh và môi trường trong lạnh. Đất khỏe là cốt lõi của ngành nông nghiệp hữu cơ. Nông dân canh tác hữu cơ sẽ sử dụng phân bón hữu cơ tự nhiên và chất điều hòa đất để cải tạo cho đất khỏe hơn, ví dụ như chất hữu cơ (chất có thể phân hủy), phân xanh (cây che phủ chuyên dùng để cải tạo đất, ví dụ như các cây họ đậu) và phân động vật (có giới hạn an toàn). Khi thực phẩm sinh trưởng trong môi trường đất khỏe, cây trồng có khả năng chống lại bệnh tật, chịu hạn hán và chịu côn trùng tốt hơn.
5. Chất dinh dưỡng
Thực phẩm hữu cơ chứa nhiều vitamin, chất khoáng, enzyme và chất dinh dưỡng vi lượng hơn những thực phẩm được canh tác thông thường. Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy các phương pháp trồng trọt nông nghiệp ảnh có ảnh hưởng lớn đến hàm lượng dinh dưỡng của thực phẩm.
- Một nghiên cứu kéo dài 6 năm đã cho thấy hành hữu cơ có hoạt tính chống oxy hóa cao hơn và hàm lượng flavonol cao hơn hành thông thường.
- Một nghiên cứu về các sản phẩm làm từ sữa năm 2019 cho thấy kháng sinh được phát hiện trong 60% mẫu sữa thông thường, nhưng lại không có trong mẫu hữu cơ. Bằng cách kiểm tra các sản phẩm sữa trên kệ hàng của các của hàng, các nhà nghiên cứu có thể biết người tiêu dùng thường chọn sữa thông thường hay sữa hữu cơ.
- Một phân tích năm 2016 được công bố trên Tạp chí Dinh Dưỡng của Anh cho thấy các sản phẩm từ sữa và thịt hữu cơ chứa nhiều hơn khoảng 50% axit béo omega-3 vì động vật ăn trên đồng cỏ giàu omega-3.
- Một nghiên cứu về các sản phẩm từ sữa kéo dài 18 tháng vào năm 2013 cho thấy sản xuất hữu cơ đã cải thiện chất lượng dinh dưỡng của sữa bằng cách thay đổi thành phần axit béo.
- Một phân tích năm 2014 được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng của Anh cho thấy cây trồng hữu cơ có đặc tính chống oxy hóa cao hơn đáng kể so với cây trồng thông thường, trong đó, hàm lượng axit phenolic cao hơn 19%, hàm lượng flavonoid cao hơn 69%, hàm lượng Styrenepropylen cao hơn 28%, hàm lượng flavonol cao hơn 50% và hàm lượng anthocyandin cao hơn 51%.
- Một nghiên cứu so sánh năm 2008 về cà chua được thực hiện trong thời gian 10 năm tại Đại học California, Davis, phát hiện ra cà chua hữu cơ có hàm lượng quercetin, một loại flavonoid có lợi gần như gấp đôi so với cà chua thông thường được trồng ở những cánh đồng lân cận.
- Một nghiên cứu năm 2001 được công bố trên Tạp chí Y học về Thay thế và Bổ sung đã xem xét các tài liệu đã xuất bản để so sánh hàm lượng dinh dưỡng của năm loại rau hữu cơ phổ biến với các loại rau được trồng theo cách thông thường. Vitamin C, sắt, magie và phốt pho cao hơn đáng kể trong cà rốt, rau chân vịt, rau diếp, khoai tây và bắp cải, trong khi hàm lượng nitrat thấp hơn.
6. Thực phẩm trong tương lai
Khi cung và cầu gặp nhau, người tiêu dùng chọn thực phẩm hữu cơ. Mặc dù hữu cơ là phân khúc phát triển nhanh nhất của ngành thực phẩm nhưng nó vẫn chỉ chiếm tỉ lệ thấp. Người tiêu dùng càng yêu cầu thực phẩm hữu cơ thì càng dễ dàng có được nguồn cung lớn hơn.
Các siêu thị lớn như Costco và Walmart (Mỹ) bán các thực phẩm hữu cơ, các cửa hàng hợp tác và các của hàng nhỏ cũng như vậy. Năm 2016, doanh thu sản phẩm nông sản hữu cơ hàng năm của Costco đạt 4 tỉ USD, vượt qua Whole Foods Market để trở thành nhà vô địch về doanh số bán thực phẩm hữu cơ tại Mỹ. Do các nông dân hữu cơ không có cách nào đẩy nhanh trồng trọt để cung ứng đủ nông sản cho các thương gia, các nhà bán lẻ quyết định cung cấp cho nông dân các khoản vay để mua đất và thiết bị để trồng thêm sản phẩm hữu cơ. Nếu các ngành hữu cơ được tiếp tục phát triển, sẽ có nhiều cơ hội hơn cho những người muốn tham gia vào lĩnh vực hữu cơ, giống như Costco đã mang đến cơ hội cho nông dân.
7. Bùn thải
Nông nghiệp hữu cơ không sử dụng bùn thải – sản phẩm của quá trình xử lý nước thải, có chứa rất nhiều chất độc hại đã biết và cả chưa biết, bao gồm bất cứ thứ gì được xả vào hệ thống cống rãnh. Bùn thải đã qua xử lý có thể được tái sử dụng thành phân bón cho đất canh tác trong nông nghiệp thông thường, điều này có nghĩa là loại phân bón này chứa vô vàn các hợp chất độc hại, vật liệu nano, hormone và các mầm bệnh gây nguy hiểm.
Sản phẩm hữu cơ được quản lý theo quy trình nuôi trồng, chăm sóc, nuôi dưỡng và xử lý đã được thiết lập sẵn. Một phần rất quan trọng trong hệ thống quản lý dựa trên quy trình là cấm một số phương pháp nhất định trong quy tình sản xuất và xử lý hữu cơ. Các phương pháp như chiếu xạ, bùn thải và kỹ thuật di truyền đều bị nghiêm cấm sử dụng khi trồng hoặc chế biến thực phẩm hữu cơ.
Minh Dịu (TH)
