STNN - Máy do nhóm tác giả ở Trường Bách khoa, Đại học Cần Thơ chế tạo, có thể thay thế lao động thủ công, phù hợp với các cơ sở chế biến nhỏ và vừa dạng hộ gia đình.
Trái chanh, với lớp vỏ xanh bên ngoài có dược tính rất cao, thường được ép lấy tinh dầu cho các loại dược phẩm. Đã có nhiều công ty sản xuất chế biến các sản phẩm từ vỏ chanh như bột chanh gia vị, vỏ chanh sấy, hương chanh...
Tuy nhiên, việc gọt vỏ trái chanh hiện tại vẫn còn phụ thuộc nhiều vào tay nghề thủ công. Người công nhân hoặc người dân phải dùng dao các loại để gọt vỏ nên năng suất thấp, gọt lấn quá sâu vào phần thịt chanh.
Hiện đã có một số máy gọt vỏ trái cây trên thị trường, chủ yếu là hàng nhập khẩu nên giá thành khá cao (khoảng gần 150 triệu), có thể gọt được vài loại trái cây khác nhau. Tuy nhiên, máy khó sử dụng khi mỗi lần gọt một loại quả. Loại máy bán tự động thì cần một công nhân, đặt trái đúng vào vị trí từng trục gọt vỏ thì mới vận hành được.
Theo thông tin từ Sở KH&CN Cần Thơ, mới đây nhóm tác giả Trường Bách khoa – Đại học Cần Thơ đã thiết kế, chế tạo được hệ thống gọt vỏ trái chanh tự động.
Hệ thống gọt vỏ trái chanh có phần khung máy được làm từ sắt hộp vuông 40, kích thước 945 x 620 x 825 mm, nhỏ gọn và thuận tiện cho việc di chuyển. Bộ phận dẫn động, di chuyển từng trái chanh đến bộ phận con lăn ly tâm. Đây là bộ phận được thiết kế cho loại có kích cỡ trung bình và vừa với hai trục lăn quay ngược chiều nhau, tạo nên ổ chứa phù hợp nhiều loại cỡ chanh.
Bộ phận bàn trượt ghim quay có đầu ghim dạng ba kim để cố định chanh và quay chanh quanh. Bộ phận dao gọt vỏ chanh gồm dao quay góc cắt theo hướng từ dưới lên đỉnh. Lưỡi dao dạng hình cung phù hợp cho việc gọt vỏ chanh. Lực cắt được điều chỉnh bởi lò xo nén và tốc độ di chuyển dao gọt.
Thử nghiệm cho thấy, hệ thống gọt vỏ ở dạng sợi, gọt dạng tịnh tiến theo cung tròn, với độ sâu trung bình 1,86 mm và độ cắt sợi trung bình 3,1 mm, độ gọt sạch trên 85%. Máy có thể gọt được vỏ trái chanh kích cỡ vừa trở lên (50 – 70mm) và đạt năng suất trung bình khoảng 24 kg/giờ. Theo nhóm tác giả, máy phù hợp cho các cơ sở nhỏ và vừa dạng hộ gia đình, với công suất bằng hai công nhân gọt thủ công.
Nhóm tiếp tục nghiên cứu để máy có thể gọt được mọi kích cỡ khi đã phân loại, góp phần khai thác tối đa công suất gọt các loại trái chanh hiện có.
Thạch Thảo (Khoa học & Phát triển)
