Phổ biến tri thức khoa học – kỹ thuật đến với nông dân
Việt Nam hiện là một trong 10 quốc gia có số lượng lao động nông nghiệp đông nhất thế giới, với khoảng 27 triệu người, chiếm 38% lực lượng lao động cả nước(1) . Lực lượng lao động trong nông nghiệp ở Việt Nam hiện nay khá hùng hậu. Tuy nhiên, trình độ và chất lượng lao động vẫn chưa cao. Vì vậy, truyền thông về nông nghiệp đóng vai trò quan trọng trong cung cấp tri thức khoa học – kỹ thuật đến với nông dân. Trong đó, báo chí đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức, cập nhật và phổ biến tri thức khoa học kỹ thuật nông nghiệp, nâng cao trình độ sản xuất, kinh doanh của nông dân.
Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin là trợ lực để báo chí “bùng nổ”, phát triển đa dạng từ loại hình như: báo in, báo phát thanh, báo điện tử, truyền hình, báo nói; đến thể thức trình bày bài báo như: Infographic, eMagazine…; cho đến sử dụng các nền tảng mạng xã hội, ứng dụng mới như podcast, tiktok… để lan tỏa thông tin. Từ đó, công chúng báo chí nói chung, công chúng nông dân nói riêng có lựa chọn đa dạng nội dung thông tin báo chí cung cấp. Người nông dân được báo chí hướng tới với những chương trình, bản tin khuyến nông chuyên biệt. Với sự kết nối tri thức giữa các chuyên gia, nhà khoa học với nông dân và hệ thống truyền thông số rộng khắp, báo chí là kênh hữu hiệu phổ biến tri thức khoa học, công nghệ hỗ trợ nông dân nâng cao trình độ sản xuất, kinh doanh hiệu quả.
Báo chí là nguồn thông tin tin cậy
Nhờ hoạt động kiểm duyệt tác nghiệp, xuất bản chặt chẽ, báo chí là nguồn tin đáng tin cậy. Nếu như mạng xã hội, bên cạnh những thông tin bổ ích đồng thời cũng là nơi lan truyền, phát tán thông tin sai sự thật về nông sản Việt như “nhãn tẩm lưu huỳnh”, "sầu riêng nhúng hóa chất tại Đắk Nông", “trứng gà giả”… thì báo chí với đặc thù kiểm chứng và làm rõ thông tin đã phản ánh đúng sự thật, thông tin đa chiều, đề xuất các giải pháp, thúc đẩy sự vào cuộc của các cơ quan chức năng.
Minh chứng điển hình là câu chuyện năm 2018, trên mạng xã hội xuất hiện một clip người đàn ông ném từng túm vải thiều xuống sông trong cơn bực tức vì giá giảm, không ai mua trong thời điểm mùa vải thiều ở Bắc Giang đang thu hoạch rộ. Ngay lập tức, giá vải thiều ở Lục Ngạn (Bắc Giang) đã bị tác động. Phóng viên Báo Dân Việt đã kịp thời vào cuộc tìm hiểu và nhận định: Không hề có chuyện vải thiều Bắc Giang giá rẻ chỉ 10.000 đồng/3kg, và cũng không hề có chuyện vải thiều bị vứt bỏ hàng loạt như trong clip.
Từ thông tin phản ánh của Báo Dân Việt, sau đó, cơ quan chức năng vào cuộc tìm hiểu thì được biết, vải của người đàn ông đó không bán được vì quả nhỏ, bị sâu cuống. Người nông dân đăng clip cũng đã xin lỗi vì không lường trước được hành động của mình đã ảnh hưởng đến việc tiêu thụ vải của nông dân. Trong câu chuyện này, báo chí đã “giải cứu” nông sản, mà cụ thể là vải thiều, khỏi tin đồn thất thiệt, góp phần ổn định thị thường, đảm bảo quyền lợi cho nông dân.
Báo chí kết nối nâng cao giá trị nông sản Việt
Trong xu thế hội nhập quốc tế, báo chí luôn đóng vai trò tích cực tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển kinh tế nông nghiệp, nông nghiệp tuần hoàn, giảm phát thải, xây dựng thương hiệu nông sản Việt, đẩy mạnh xuất khẩu nông sản Việt ra thế giới. Có thể thấy, hàng trăm nghìn bài báo tuyên truyền về nông sản Việt Nam chất lượng cao, các mô hình sản xuất nông nghiệp sạch như mô hình VietGAP, GlobalGAP, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sinh thái… đã góp phần tích cực truyền thông về nông nghiệp, góp phần quan trọng trong việc quảng bá chất lượng nông sản Việt cả trong nước và quốc tế.
Báo chí góp phần định hình chiến lược phát triển nông nghiệp
Khi còn là Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ trưởng Lê Minh Hoan (nay là Phó Chủ tịch Quốc hội) từng khẳng định: “Các cơ quan báo chí đã góp phần định hình chiến lược, truyền thông kế hoạch, đề án, ý tưởng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đến nông dân, doanh nghiệp, lãnh đạo các cấp”.
Theo đó, ông đánh giá nhằm tích cực hóa đời sống thực tiễn, báo chí sẽ chỉ ra cách làm chưa tốt, chưa đúng để giúp cho chính quyền địa phương và nhân dân có sự điều chỉnh phù hợp, đúng đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và phù hợp với yêu cầu thực tiễn. Qua đó, đi sâu đến từng vấn đề còn tồn đọng, bản chất của nó là gì? Nguyên nhân do đâu? Và giải pháp như thế nào?
"Chính thông tin từ cuộc sống sẽ dẫn dắt để hướng đến sự điều chỉnh quyết định của người lãnh đạo. Nếu kênh truyền dẫn bị tắc, thì chúng tôi sẽ khó nắm bắt tiếng nói của cuộc sống, sẽ đưa ra những chính sách thiếu hiệu quả".
Lại nói, nhìn từ thực tế, những năm qua, báo chí luôn tích cực thực hiện vai trò cầu nối thông tin giữa Nhà nước và nông dân, kịp thời lan tỏa những chủ trương, chính sách về nông nghiệp của Đảng và Nhà nước. Báo chí tôn vinh, cổ vũ các tiến bộ, thành công trong nông nghiệp, phản ánh những vướng mắc, những vấn đề còn tồn tại, cần giải quyết, nói lên tiếng nói, tâm tư nguyện vọng của người nông dân. Sự đa chiều trong thông tin báo chí giúp cho các chính sách nông nghiệp có thể được điều chỉnh kịp thời, phù hợp với bối cảnh mới và từng địa phương.
Kênh truyền thông hiệu quả của nông nghiệp sinh thái
Nông nghiệp sinh thái mà một trong những xu hướng kinh tế xanh quan trọng trong phát triển kinh tế Việt Nam hiện nay. Vậy nên, báo chí đã và đang vô cùng quan tâm, thực hiện hàng nghìn bài viết tuyên truyền về nông nghiệp sinh thái. Chỉ cần gõ cụm từ “nông nghiệp sinh thái” trên thanh công cụ tìm kiếm của Google, ở mục tin tức sẽ hiển thị hàng nghìn bài báo viết về các chính sách, mô hình tiêu biểu, ứng dụng khoa học công nghệ trong nông nghiệp sinh thái.
Trong suốt thời gian qua, đã có hàng trăm nghìn bài báo khác nhau liên quan đến phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, bền vững đã được xuất bản. Với tần suất dày đặc, nhanh chóng và liên tục, báo chí đã dần tạo ra những thay đổi tích cực hơn trong nhận thức của cộng đồng về công tác bảo vệ môi trường, phát triển bền vững. Trong đó, không thể thiếu những bài báo về nông nghiệp sinh thái.
Nhằm cổ vũ chiến lược “tăng trưởng xanh”, ngày càng có nhiều Giải báo chí, cuộc thi viết về kinh tế xanh, nông nghiệp phát triển bền vững. Tiêu biểu như Giải báo chí toàn quốc về “Nông nghiệp, nông dân, nông thôn” do Hội Nông dân Việt Nam, báo Nông thôn ngày nay/Dân Việt, Ban Tuyên giáo Trung ương, Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp Ngân hàng Nông nghiệp Việt Nam (Agribank) tổ chức; Giải báo chí “Phát triển Xanh” do Câu lạc bộ Báo chí Phát triển Xanh tổ chức.
-------
(1): Theo dữ liệu việc làm và dân số năm 2019 của Ngân hàng Thế giới (World Bank).
