Cây thị cổ thụ ở thôn Yên Vinh đã có từ rất lâu đời. Không ai biết rõ cây có từ bao giờ, chỉ biết rằng tự bao đời cây thị đã sừng sững như một chứng nhân của lịch sử, trường tồn cùng thời gian.
Cây thị cổ thụ không chỉ là điểm nhấn trong không gian sống của người dân địa phương mà còn được xem như báu vật. Cây đang được cộng đồng người dân địa phương chung tay bảo vệ nghiêm ngặt; cây sinh trưởng tốt, thân gốc xù xì, tán lá cân đối, hàng năm vẫn trổ hoa, kết trái xum xuê.
Ông Nguyễn Văn Dũng, Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Như Thanh cho biết: "Cây thị cổ thụ có niên đại hơn 300 năm. Cây đã được Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam và Hội đồng Cây di sản Việt Nam công nhận là Cây di sản Việt Nam vào năm 2023."
Cây thị có tên khoa học là Diospyros decandra Lour, thuộc họ Thị, cây có đường kính thân 1,86 m, chu vi gốc cây sát mặt đất 7,6 m, chu vi gốc cây ở vị trí cao 2,25 m, chiều cao vút ngọn 21,5 m, chiều cao ở vị trí phân cành 5,5 m.
Đây là loại cây ưa sáng, thường xanh, mùa hoa tháng 4 – 5, mùa quả tháng 8 – 9. Gỗ cây màu trắng, thớ mịn, nhẹ, không nứt nẻ cong vênh. Các bộ phận của cây có chứa nhiều tanin, quả khi chín có màu vàng, rất thơm, ăn được, lá và quả có thể dùng làm thuốc.
“Việc bảo tồn cây thị cổ thụ nhằm tôn vinh giá trị tài nguyên của thực vật, bảo vệ cảnh quan quý hiếm của địa phương, góp phần tuyên truyền, giáo dục ý thức bảo vệ tài nguyên và môi trường, đồng thời là nơi vui chơi, tham quan, tạo điểm nhấn cho phát triển du lịch cộng đồng địa phương.
Cây không những là tài sản vô giá của riêng thôn Yên Vinh mà còn là tài sản quốc gia, có ý nghĩa to lớn về bảo tồn nguồn gen, hệ sinh thái và môi trường cũng như gắn liền với những giá trị văn hoá, tinh thần của người dân”, ông Dũng cho biết thêm.
Theo lãnh đạo xã Xuân Thái, cây thị cổ thụ là điểm nhấn để các thế hệ người dân, cán bộ địa phương, học sinh, sinh viên, du khách tham gia học tập, thực tập và nghiên cứu khoa học. Đây còn là điểm đến lý tưởng của du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch hướng về cội nguồn của đồng bào dân tộc Thái.
