Dự án bám sát 4 nhóm chính sách đã được Chính phủ quyết nghị thông qua
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì phiên họp. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành phiên họp. Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân tham dự phiên họp. Đại diện cơ quan soạn thảo là Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (Bộ VHTTDL) Nguyễn Văn Hùng, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, và Thứ trưởng Thường trực Bộ VHTTDL Lê Hải Bình, Ủy viên dự khuyết BCH Trung ương Đảng.
Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng cho biết, dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) có nội dung cơ bản như sau: so với Luật Báo chí hiện hành gồm 6 chương, 61 điều, Dự thảo có 4 chương, 50 điều (giảm 2 chương, 11 điều), trong đó giữ nguyên 9 điều, sửa đổi 38 điều, bổ sung 3 điều và lược bỏ 6 điều.
Bố cục của Dự thảo Luật như sau: Chương I: Những quy định chung (13 điều); Chương II: Tổ chức báo chí (3 mục, 16 điều); Chương III: Hoạt động báo chí (5 mục, 20 điều); Chương IV: Điều khoản thi hành (1 điều).
Dự án Luật Báo chí (sửa đổi) bám sát 4 nhóm chính sách đã được Chính phủ quyết nghị thông qua tại Nghị quyết số 148/NQ-CP ngày 22/9/2024 và những vấn đề mới phát sinh trong thực tiễn theo chủ trương của Đảng, Nhà nước về sắp xếp, tinh gọn bộ máy, trong đó có sắp xếp, tinh gọn cơ quan báo chí; về phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cũng cho biết, 4 nhóm chính sách bao gồm: Chính sách 1: Tăng cường công tác quản lý đối với hoạt động báo chí (7 vấn đề); Chính sách 2: Nâng cao chất lượng người làm báo, lãnh đạo cơ quan báo chí (5 vấn đề); Chính sách 3: Thúc đẩy phát triển kinh tế báo chí (4 vấn đề) và Chính sách 4: Điều chỉnh hoạt động của cơ quan báo chí trên không gian mạng.
Đảm bảo quyền tự do báo chí và quyền tự do ngôn luận trên báo chí của công dân
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, dự thảo Luật được soạn thảo nhằm đảm bảo quyền tự do báo chí và quyền tự do ngôn luận trên báo chí của công dân, theo quy định của Hiến pháp và pháp luật. Về các nội dung bổ sung mới, Bộ trưởng cho biết, Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) quy định các trường hợp thu hồi giấy phép, thẩm quyền thu hồi giấy phép và giao Chính phủ quy định chi tiết; cơ quan báo chí phải chấm dứt hoạt động khi bị thu hồi giấy phép (Điều 20).
Theo Bộ trưởng, lý do và cơ sở đề xuất bổ sung mới bao gồm: Thứ nhất, quy định quản lý giấy phép hoạt động báo chí chưa đầy đủ, thiếu quy định về các trường hợp thu hồi giấy phép và chấm dứt hoạt động của cơ quan báo chí khi thu hồi giấy phép. Thứ hai, Điều 59 Luật Báo chí 2016 quy định hình thức thu hồi giấy phép nhưng chưa có quy định cụ thể về các trường hợp bị thu hồi khi vi phạm.
Thứ ba, quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính không có hình thức thu hồi giấy phép, dẫn đến thiếu chế tài xử lý mang tính răn đe cao hơn, ngăn chặn triệt để hành vi vi phạm. Thứ tư, dự thảo Luật quy định các trường hợp thu hồi giấy phép hoạt động báo chí, chấm dứt hoạt động khi bị thu hồi giấy phép là cụ thể hóa Chính sách 1 của Đề nghị xây dựng Luật.
Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định về hoạt động báo chí trên không gian mạng (Điều 30), trách nhiệm của cơ quan báo chí khi mở kênh nội dung trên không gian mạng (Điều 31).
Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) quy định các nguyên tắc quản lý hoạt động báo chí trên không gian mạng, trách nhiệm của cơ quan báo chí khi mở kênh nội dung trên không gian mạng, trách nhiệm của cơ quan vận hành nền tảng số báo chí quốc gia; giao Chính phủ quy định chi tiết việc tích hợp hoạt động dịch vụ trực tuyến trên báo chí và việc thực hiện kết nối trực tuyến với hệ thống lưu chiểu của cơ quan quản lý nhà nước về báo chí để phục vụ việc đo kiểm xu hướng thông tin trên không gian mạng theo quy định của Chính phủ.
Về các vấn đề mới của dự án Luật, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nêu, có những vấn đề, dự án Luật giao Chính phủ, bộ, ngành, địa phương quy định để bảo đảm tính linh hoạt, phù hợp với thực tiễn, tinh thần phân cấp phân quyền. Theo đó, dự kiến phân quyền cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thêm 10 thủ tục hành chính đối với cơ quan báo chí, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp của địa phương.
Khẳng định tính lịch sử, tính cách mạng của báo chí
Dự kiến trong quá trình xây dựng Nghị định, Thông tư quy định chi tiết, Luật sẽ cắt giảm 20 thủ tục hành chính, từ 68 thủ tục còn 48 thủ tục hành chính; đơn giản hoá, giảm điều kiện, giảm thời gian giải quyết, giảm chi phí tuân thủ thủ tục hành chính.
Dự án Luật cũng bổ sung quy định về vị trí của báo chí: “Báo chí ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là báo chí cách mạng...” để khẳng định tính lịch sử, tính cách mạng của báo chí, hướng đến xây dựng nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại mà Đại hội Đảng XIII đã đề ra.
Đồng thời cũng quy định các nguyên tắc về mô hình hoạt động, kinh tế báo chí, mở rộng không gian hoạt động của báo chí để phát triển báo chí trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu thông tin, tuyên truyền trong kỷ nguyên mới
Về các quy định để quản lý chặt chẽ hoạt động báo chí, đảm bảo hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý, dự thảo Luật dự kiến được ban hành sẽ gồm 7 vấn đề gồm mở rộng không gian hoạt động của báo chí trên không gian mạng để định hướng, dẫn dắt thông tin; hình thành các cơ quan chủ lực lớn, mạnh; thúc đẩy các nguồn lực xã hội cho phát triển báo chí; khắc phục được các bất cập, vướng mắc của Luật Báo chí năm 2016 đã được chỉ ra trong 04 chính sách đề nghị xây dựng Luật; phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương, tạo thuận lợi cho các cơ quan, tổ chức thực hiện pháp luật; nâng cao hiệu lực, hiệu năng, hiệu quả quản lý nhà nước về báo chí; tăng cường quản lý tạp chí, hoạt động của phóng viên, hạn chế tình trạng báo chí nhũng nhiễu doanh nghiệp; nâng cao chất lượng đội ngũ người làm báo.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh: "Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), được xây dựng trên tinh thần kiến tạo để báo chí phát triển".
Dự kiến dự án Luật Báo chí (sửa đổi) sẽ được Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV.
