Hồ Thang Hen nổi tiếng bởi có cảnh đẹp thanh bình và dòng nước xanh mướt, có không gian yên tĩnh lãng mạn đúng chuẩn tên "Tuyệt Tình cốc".
Cao Bằng nổi tiếng với những điểm du lịch quan trọng như khu di tích lịch sử Pác Bó (huyện Hà Quảng), thác Bản Giốc - động Ngườm Ngao (huyện Trùng Khánh, Phia Oắc — Phia Đén (huyện Nguyên Bình)...
Địa danh hồ Thang Hen thuộc xã Quốc Toản, huyện Trà Lĩnh cũng được nhắc đến như một địa chỉ du lịch sinh thái nổi bật, hấp dẫn, với nhiều phong cảnh thơ mộng, hữu tình gắn liền với những truyền thuyết, sự tích, kỳ bí thu hút du khách trong và ngoài nước đến tham quan.
Tên của hồ Thang Hen theo nghĩa tiếng Tày là “Đuôi ong”, bởi vì từ trên cao nhìn xuống thì hồ có hình tựa như đuôi con ong. Các hồ xung quanh Thang Hen là hồ Thang Vạt, Nà Ma, Thang Loỏng, Thang Hoi… Trong đó, Thang Hen là một hồ nước ngọt rộng nhất trong số 36 hồ nước ngọt, được ngăn cách riêng biệt nhưng chúng lại thông nhau bằng những hang động dưới lòng đất. Không kể mùa lũ hoặc mùa khô, các hồ khác trong cùng khu vực đỏ ngầu vì bùn đất, nhưng hồ Thang Hen vẫn luôn có màu xanh ngọc bích quanh năm do hồ có thượng nguồn ở trên cao.
Khoảng cách giữa các hồ với nhau từ vài chục đến trăm mét. Hồ là nơi tập họp các dóng nước của các sông suối khu vực này đổ về tựu lại. Và nó lại chảy đi theo hệ thống nằm sâu trong những dãy núi đá. Điểm quyến rủ du khách nhất ở hồ Thang Hen là màu xanh ngọc bích của nước dưới hồ. Và nó sẽ chuyển sang màu đỏ khi vào mùa nước lũ khu vực này. Thủy triều ở đây diễn ra 2 lần trong 1 ngày. Đặc biệt vào tháng 9 – 10 chỉ sau vài giờ đồng hồ nước hồ vừa rút cạn rồi lại đầy ngay sau đó.
Nước từ trong miệng hang đổ ra lúc nào cũng cung cấp, “thanh lọc” nguồn xanh trong cho hồ. Hồ có chiều rộng chừng 100 – 300 m, chiều dài 500 - 1.000 m, tùy theo mực nước. Mỗi ngày hồ Thang Hen đều có 2 đợt thủy triều lên và xuống. Đặc biệt vào khoảng tháng 9 đến tháng 10 giai đoạn lập thu, trong một đêm, nước hồ Thang Hen bị rút cạn chỉ trong vài ba giờ đồng hồ. Khu vực hồ Thang Hen có bờ vực đá dựng đứng sâu từ 5 m - 30 m, trên núi đá có những loại cây gỗ quý hiếm như nghiến cổ thụ có tuổi thọ hàng trăm năm và nhiều giống hoa lan rừng, các loại thực vật đa dạng phong phú cùng với nhiều loại thú hoang dã, như khỉ vàng, gà gô, chim gáy rừng...
Theo truyền thuyết dân gian, ngày xưa ở Cao Bằng có một chàng trai tên là Sung thông minh, chịu khó. Chàng thi đỗ làm quan và được Vua ban thưởng bảy ngày vinh quy bái tổ. Sau đó, chàng về quê rồi kết hôn cùng nàng Boóc xinh đẹp, nết na nhất trong vùng. Mải quyến luyến bên người vợ xinh đẹp mới cưới, chàng quên mất ngày trở về kinh. Cho đến đêm thứ 7 chàng mới nhớ ra và vội vàng chia tay vợ và bố mẹ chạy về kinh. Giữa đêm tối trong rừng hoang, chàng chạy được 36 bước chân thì ngã đầu đập vào núi rồi chết. 36 bước chân của chàng ngày nay là 36 cái hồ lớn nhỏ với những tên gọi khác nhau, nơi chàng nằm xuống chính là hồ Thang Hen ngày nay.
Các ngấn nước ở đây cho thấy mực nước hồ dao động trong khoảng 20 m và xung quanh mức 600 m. Một vài tầng hang hóa thạch khi chúng ta quan sát thấy trong khoảng độ cao 600 – 650 m.
Trong quần thể hồ Thang Hen còn chứa đựng nhiều giá trị địa chất lý thú khác. Cụ thể như các hóa thạch cổ sinh (Huệ biển, Trùng thoi)… trong đá vôi, các facet dấu ấn của hoạt động đứt gãy. Chính điều đó đã đưa Quần thể hồ Thang Hen trở thành một di sản địa chất tầm cỡ quốc tế.
Hồ Thang Hen có hình dáng như một hình thoi. Đó chính là nét quyến rũ rất riêng mà tạo hóa thiên nhiên ban tặng cho nơi này. Hồ còn được bao bọc bởi hệ thống rừng già xen lẫn những mỏm đá tai mèo. Hồ Thang Hen với nước xanh màu ngọc bích tỉnh lặng phản chiếu ánh mây bay. Tuy nhiên lại đổi màu đó vào những ngày mưa lũ.
Hồ Thang Hen còn được thiên nhiên ban tặng thắng cảnh như một bức tranh thủy mặc. Giữa các mỏm núi và rừng cây, Hồ nằm lọt thỏm như một chiếc gương xanh màu ngọc bích. Mỗi mùa trong năm, hồ đều mang một vẻ đẹp khác nhau, nhưng đẹp nhất vẫn là mùa xuân. Còn có thể thấy được vòm hang soi bóng xuống mặt nước xanh rì tạo thành hình trái tim.
Mỏm đá cô đơn có lẽ chính là nơi sống ảo được giới trẻ yêu thích nhất. Mỏm đá này chuyên cho ra đời những tấm ảnh thần thánh. Tất cả mọi người khi đến đây ai cũng chụp ngay cho mình 1 tấm hình siêu ảo. Đi dạo xung quanh hồ, bạn sẽ sẽ bắt gặp cho mình một mỏm đá nhô lên giữa nền đất.
Hồ Thang Hen không chỉ có mặt nước xanh như ngọc bích. Mà nơi đây còn có cả một vườn hoa dã quỳ. Hoa nở rộ như tô điểm thêm cho khung cảnh thiên nhiên nơi đây thêm đẹp.
Theo Linh Chi/Kinh tế Môi trường
