Với vị mặn mòi của biển cả và sự phong phú về các loại thủy hải sản, nước mắm Kỳ Ninh đã trở thành một đặc sản nổi tiếng, thường xuất hiện trên mâm cơm của nhiều gia đình. Đặc biệt, thương hiệu nước mắm Luận Nghiệp, đạt chuẩn OCOP 4 sao, được nhiều người biết đến cả trong và ngoài nước.
Hành trình xây dựng thương hiệu và được công nhận sản phẩm OCOP 4 sao
Kể về quá trình xây dựng thương hiệu nước mắm Luận Nghiệp được nhiều người biết đến, anh Đặng Quang Minh, thành viên Hợp tác xã (HTX) Thu mua và chế biến thuỷ hải sản Chiến Thắng (xã Kỳ Ninh, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh) cho biết: “Quá trình này bắt nguồn từ ông ngoại của anh. Những kinh nghiệm quý báu của nghề làm mắm được ông ngoại truyền lại cho mẹ anh, bà Đặng Thị Luận, Giám đốc HTX. Ban đầu, gia đình chỉ sản xuất nước mắm với số lượng nhỏ, khoảng vài chục chum, chủ yếu để bán lẻ tại các chợ truyền thống.”
Cũng theo anh Minh: “Giai đoạn này được xem là giai đoạn khó khăn nhất, bởi vì thị trường tiêu thụ còn hẹp, vốn để kinh doanh cũng như kinh nghiệm trong nghề chưa nhiều, các khâu chế biến chủ yếu được làm thủ công,… Khó khăn đủ đường, nhưng không vì thế mà gia đình tôi nản lòng. Động lực để vượt qua khó khăn, xây dựng thương hiệu nước mắm Luận Nghiệp ngày nay bắt nguồn từ tình cảm tha thiết đối với quê hương.”
Hành trình đầy khó khăn, nhưng với sự nỗ lực của Giám đốc HTX và các thành viên, đến năm 2018, thị trường đã ổn định hơn. Năm 2019, HTX xây dựng thành công thương hiệu nước mắm Luận Nghiệp đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao và phát triển thành 4 sao vào năm 2020. Nước mắm Luận Nghiệp mở rộng sản xuất với năng suất tăng khoảng 10 lần so với trước khi đạt sản phẩm OCOP, từ 5.000 lít/năm đến 40.000 - 50.000 lít/năm.
Tiêu chuẩn khắt khe tạo nên thương hiệu nước mắm nổi tiếng
Để sản xuất nước mắm thượng hạng đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao, cần phải kỳ công từ khâu lựa chọn nguyên liệu cho đến quy trình chế biến. Nước mắm được ủ từ cá cơm đen, sử dụng muối trắng đã được cất giữ từ lâu. Nguyên liệu phải đảm bảo tươi ngon tuyệt đối, và muối cá vào thời điểm đầu năm để “đón nắng”. Hơn nữa, quá trình chế biến yêu cầu nguyên liệu phải được hong phơi và đảo thường xuyên, với thời gian muối tối thiểu là 2 năm. Kinh nghiệm cho thấy, mặc dù cá có thể được muối vào bất kỳ thời điểm nào trong năm, nhưng để nước mắm có hương vị thơm ngon và màu sắc đẹp, thời điểm tốt nhất là vào các tháng 2, 3 và 4. Tất cả những yếu tố này đã tạo nên thương hiệu nước mắm Luận Nghiệp mang vị ngon đặc trưng của vùng biển Kỳ Ninh.
Hành trình xây dựng thương hiệu nước mắm OCOP 4 sao của HTX Thu mua và chế biến thủy hải sản Chiến Thắng đã mở ra một trang mới, giúp HTX không ngừng mở rộng thị trường và phát triển sản xuất kinh doanh. Với diện tích xưởng chế biến lên tới 11.534 m², nước mắm Luận Nghiệp được đánh giá là một trong những cơ sở có quy mô lớn nhất nhì tỉnh Hà Tĩnh. Hiện nay, nước mắm Luận Nghiệp được bán với giá 200.000 đồng/lít cho loại đặc biệt, thường được lựa chọn làm quà tặng. Đồng thời, HTX cũng cung cấp nhiều phân khúc sản phẩm cho đa dạng đối tượng khách hàng. Nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường trong và ngoài nước vào dịp Tết Nguyên Đán Ất Tỵ 2025 này, ngoài tập trung đầu tư vào chất lượng sản phẩm, HTX còn chú trọng hình thức bao bì và quy cách đóng gói cho các đơn hàng.
Với tâm huyết và quá trình lao động miệt mài để phát triển nghề truyền thống, cùng những đóng góp tích cực trong phong trào xây dựng nông thôn mới, bà Đặng Thị Luận, Giám đốc HTX Thu mua và chế biến thủy hải sản Chiến Thắng, đã được Hội Nông dân Việt Nam trao tặng danh hiệu “Nông dân Việt Nam xuất sắc” năm 2020. Bà cũng được nhận Bằng khen của Bộ NN-PTNT vì đã có thành tích xuất sắc trong việc triển khai Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) giai đoạn 2018 - 2020, và vinh dự là “Doanh nhân tiêu biểu” năm 2023 của tỉnh Hà Tĩnh.
Ông Trần Ngọc Phú, Phó Chủ tịch UBND xã Kỳ Ninh cho biết: “Trên địa bàn có nhiều cơ sở sản xuất nước mắm, nhưng trong số các đơn vị sản xuất quy mô lớn, chỉ có khoảng 5 cơ sở, trong đó nước mắm Luận Nghiệp của HTX Thu mua và chế biến thủy hải sản Chiến Thắng được đánh giá là lớn nhất. Nước mắm Kỳ Ninh được nhiều người biết đến và tin tưởng lựa chọn nhờ vào phương thức ủ truyền thống, trong một thời gian dài, với hàm lượng chất đạm cao và không sử dụng chất bảo quản. Với những ưu điểm này, nước mắm địa phương, đặc biệt là thương hiệu Luận Nghiệp, đã chiếm được lòng tin của người tiêu dùng. Có thể nói, ngoài lợi thế về khai thác thủy hải sản, sản xuất nước mắm đóng chai cũng là một ngành kinh tế mũi nhọn của xã Kỳ Ninh, đồng thời tạo ra nhiều việc làm cho người dân địa phương.”
