Quà tặng từ thiên nhiên và dấu ấn văn hóa
Bulgaria vốn không phải là quê hương của hoa hồng, mà lịch sử trồng hoa hồng ở đây có thể được truy nguyên từ thời kỳ Đế chế Ottoman vào thế kỷ 16, khi hoa hồng được đưa từ Ba Tư (Iran ngày nay) vào khu vực Balkan. Tại "Thung lũng Hoa Hồng" với trung tâm là Kazanlak và Karlovo, hoa hồng đã phát triển mạnh mẽ nhờ điều kiện khí hậu và đất đai độc đáo.
Sau hàng trăm năm được chăm sóc, Bulgaria đã sản xuất ra giống hoa hồng Damascus nổi tiếng, được công nhận là một trong những loại hoa hồng chất lượng cao nhất thế giới nhờ hương thơm đặc trưng và hàm lượng tinh dầu cao. Năm 2024, sản lượng hoa hồng dầu của Bulgaria ước đạt khoảng 10.000 tấn, trong đó sản lượng từ "Thung lũng Hoa Hồng" chiếm gần 3/4 tổng sản lượng cả nước.
Hoa hồng có ý nghĩa văn hóa sâu sắc ở Bulgaria, được xem là "quốc hoa". Lễ hội hoa hồng diễn ra vào cuối tuần đầu tiên của tháng 6 hàng năm không chỉ là một sự kiện văn hóa quốc gia mà còn là một lễ hội du lịch quan trọng, thu hút du khách từ khắp nơi trên thế giới. Trong các hoạt động như lễ hội thu hoạch, diễu hành xe hoa và cuộc thi "Nữ hoàng Hoa Hồng," người dân địa phương đã kết nối hoa hồng với bản sắc dân tộc của họ. Đối với Bulgaria, hoa hồng không chỉ là một loài hoa mà còn mang trong nó giá trị tinh thần, một di sản và là một tấm danh thiếp đại diện cho hình ảnh quốc gia.
"Thuật giả kim" hàng trăm năm của ngành công nghiệp hoa
Về công nghệ chế biến hoa hồng, Bulgaria đã bắt đầu ứng dụng công nghệ chưng cất vào năm 1680, sử dụng phần lớn cánh hoa hồng để sản xuất tinh dầu hoa hồng, được coi là báu vật trong ngành công nghiệp hương liệu. Đến giữa thế kỷ 18, với nhu cầu ngày càng tăng về nước hoa từ giới quý tộc châu Âu, tinh dầu hoa hồng Bulgaria đã được xuất khẩu sang nhiều nước châu Âu và nhanh chóng nổi tiếng.
Năm 1922, chính phủ Bulgaria đã ban hành "Luật sản xuất hoa hồng" lần đầu tiên quy định một cách có hệ thống và hỗ trợ ngành công nghiệp hoa hồng bằng pháp luật, thúc đẩy mạnh mẽ quá trình sản xuất quy mô lớn và tiêu chuẩn hóa. Nhờ đó, Bulgaria đã dần hình thành một chuỗi cung ứng hoàn chỉnh từ trồng trọt, thu hoạch đến chế biến và bán hàng, và nhờ vào kỹ thuật tinh xảo, đã sản xuất ra tinh dầu hoa hồng chất lượng tốt nhất thế giới.
Theo thống kê, để chưng cất 1 kg tinh dầu hoa hồng, cần dùng khoảng 3.500-4.000 kg cánh hoa hồng. Vì nguyên liệu quý hiếm và quy trình phức tạp, tinh dầu hoa hồng còn được mệnh danh là "vàng lỏng," với giá khoảng 9.000 euro/kg. Hiện tại, Bulgaria có 73 nhà máy chế biến hoa hồng và 53 nhà máy chưng cất, với khả năng xử lý hơn 15.000 tấn hoa hồng mỗi năm, tạo nền tảng công nghiệp mạnh mẽ cho sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp hoa hồng.
"Vua" của thị trường tinh dầu hoa hồng cao cấp thế giới
Với tư cách là quốc gia sản xuất và xuất khẩu tinh dầu hoa hồng cao cấp lớn nhất thế giới, vị thế dẫn đầu của Bulgaria trong ngành công nghiệp này rất vững chắc. Trong gần một thập kỷ qua, sản lượng tinh dầu hoa hồng hàng năm của Bulgaria duy trì từ 1,5 tấn đến 2 tấn, chiếm khoảng 70% tổng sản lượng toàn cầu; hơn 90% sản lượng trong nước được xuất khẩu, giữ vị trí số một thế giới về xuất khẩu.
Năm 2023, Bulgaria đã xuất khẩu 1,37 tấn tinh dầu hoa hồng, với giá xuất khẩu trung bình là 9.168 euro/kg. Đặc biệt, các loại tinh dầu hoa hồng hữu cơ chất lượng cao có giá lên tới hơn 12.000 euro/kg. Các thị trường tiêu thụ chính bao gồm Mỹ, Pháp, Nhật Bản, Đức, Bỉ, và Bulgaria cũng đang tích cực mở rộng sang các thị trường mới nổi tại Trung Quốc và các nước Arab, gần như bao phủ tất cả các thị trường cao cấp trong ngành công nghiệp mỹ phẩm và nước hoa.
Các thương hiệu nước hoa hàng đầu quốc tế như Chanel, Dior, Givenchy, Lancôme đều sử dụng tinh dầu hoa hồng Bulgaria làm thành phần chính. Có thể nói, tinh dầu hoa hồng Bulgaria chiếm một vị trí cốt lõi trong thị trường nước hoa toàn cầu, mang lại lợi ích kinh tế lớn cho Bulgaria và thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp hoa hồng tại đây.
Hiện đại hóa nền nông nghiệp truyền thống
Ngành công nghiệp hoa hồng của Bulgaria đã đạt được những bước đột phá không chỉ là một ví dụ thành công trong việc công nghiệp hóa nông nghiệp, mà còn là một mô hình điển hình cho việc chuyển hóa lợi thế truyền thống thành năng lực cạnh tranh cốt lõi hiện đại. Trong bối cảnh thương mại nông sản toàn cầu ngày càng cạnh tranh khốc liệt, kinh nghiệm của Bulgaria đã chỉ ra một con đường rõ ràng: dựa vào những đặc điểm tự nhiên và văn hóa độc đáo, kiên trì giữ vững chất lượng theo tiêu chuẩn khắt khe, cải tiến công nghệ để nâng cao giá trị gia tăng sản phẩm, và cuối cùng tạo ra hiệu ứng cộng hưởng của toàn bộ chuỗi ngành.
Điều này cho thấy, bất kỳ ngành nông nghiệp truyền thống nào nếu biết tìm ra lợi thế của mình và phát huy tối đa đều có khả năng tỏa sáng trên sân khấu toàn cầu, thực hiện cuộc chuyển mình từ "hoa" thành "vàng". Từ thung lũng Balkan vươn ra thế giới, Bulgaria đã sử dụng một bông hồng để minh họa cho khả năng vô hạn của “ngành công nghiệp nhỏ từ hoa”. Đây không chỉ là chiến thắng của nông nghiệp mà còn là mô hình xuất sắc cho sự hòa quyện sâu sắc giữa văn hóa, công nghệ và thị trường.
Nhìn về tương lai, với sự gia tăng mức sống và sự ưa chuộng liên tục đối với các sản phẩm tự nhiên và hữu cơ, thị trường tinh dầu hoa hồng hứa hẹn sẽ có triển vọng rộng mở. Hoa hồng Bulgaria có khả năng sẽ tỏa sáng hơn nữa trong thời gian tới.
