Hội thảo do Viện Dầu khí Việt Nam (VPI) và Tổng Công ty Phân bón và Hoá chất Dầu khí (PVFCCo Phú Mỹ) phối hợp tổ chức. Đây là hai đơn vị thành viên của Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam).
Chia sẻ tại hội thảo, TS Hoàng Hải, đại diện Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho biết có nhiều nguyên nhân gây phát sinh bụi và khí thải ô nhiễm không khí: “Các nguồn phát sinh chủ yếu đến từ hoạt động giao thông, xây dựng, sản xuất công nghiệp, đốt rác thải, phụ phẩm công nghiệp, cùng với tác động của thời tiết và khí hậu”.
TS Nguyễn Hữu Lương, chuyên gia cao cấp của Viện Dầu khí Việt Nam (VPI) cho biết, tại châu Âu, hoạt động giao thông đường bộ đóng góp khoảng 50% lượng phát thải NOx và PM (Particulate Matter), trong đó 80% đến từ xe sử dụng động cơ diesel.
Theo ông Lương, phát thải NOx trong giao thông đô thị cao gấp ba lần so với khu vực nông thôn, khi xe hoạt động ở chế độ tăng tốc, lượng NOx tăng 50-255% và CO2 tăng 20-81% so với chế độ chạy ổn định.
Phát biểu tại hội thảo, ông Lê Xuân Huyên, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam cho biết, theo các nghiên cứu gần đây, tình trạng ô nhiễm không khí, nhất là ô nhiễm bụi mịn, ô nhiễm khí thải NOx tại các đô thị lớn như TP.HCM, Hà Nội rất nghiêm trọng mà một trong các nguyên nhân chủ yếu đến từ các phương tiện giao thông. Công bố mới đây của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy, mức ô nhiễm không khí của Hà Nội cao gấp 5-6 lần mức cho phép tại một số khu vực nhất định, ảnh hưởng tới an toàn sức khoẻ.
Vì vậy, việc giảm NOx - khí thải thúc đẩy sự hình thành nhân tố bụi mịn từ các phương tiện giao thông động cơ diesel là cấp bách. Nhận thức được vấn đề này, Tổng Công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí đã đầu tư nghiên cứu thành công dung dịch xử lý khí thải động cơ diesel (DEF) Phú Mỹ Xanh giúp khử NOx. Đây là dung dịch đạt tiêu chuẩn quốc tế ISO 22241 về hàm lượng và độ tinh khiết, đồng thời đạt chứng nhận chất lượng quốc tế SGS, góp phần quan trọng vào giảm phát thải diesel trong giai đoạn hiện nay.
Tiến sĩ Phạm Hữu Tuyến, Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu các Nguồn động lực và Phương tiện tự hành Trường Cơ khí - Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết, có 3 giải pháp giảm thiểu khí thải độc hại từ động cơ diesel mà các nước trên thế giới đang áp dụng rộng rãi. Đầu tiên là giải pháp liên quan đến kết cấu như luân hồi khí thải EGR, phun nhiên liệu điện tử, VVT-i. Bên cạnh đó, việc sử dụng nhiên liệu sạch như biodiesel, bioethanol được đẩy mạnh nhằm giảm phát thải độc hại ra môi trường. Đặc biệt, việc xử lý khí thải từ động cơ diesel bằng giải pháp xử lý xúc tác khử NOx (SCR) bằng dung dịch Adblue/DEF được nhiều nước áp dụng bởi giải pháp này có thể giảm hơn 90% khí thải.
Cần sớm có lộ trình áp dụng quy chuẩn về khí thải dành cho xe máy, ô tô
Theo ông Lê Hoài Nam, Phó Cục trưởng Cục Môi trường - Bộ Nông nghiệp và Môi trường, hiện các quy định mức phát thải đối với phương tiện ô tô tham gia giao thông tại Việt Nam vẫn còn lỏng lẻo so với nhiều nước trong khu vực và thế giới. Vì vậy, nhằm quy định rõ giới hạn các thông số khí thải đối với ô tô tham gia giao thông đường bộ để tăng cường kiểm soát ô nhiễm không khí và bảo vệ môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường mới đây đã ban hành Thông tư số 06/2025/TT-BNNMT kèm theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 85:2025/BNNMT về khí thải đối với ô tô tham gia giao thông đường bộ. Theo đó, Thông tư này đưa ra 5 mức phát thải, tăng thêm 1 mức phát thải so với quy định trước đây. Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đã trình Thủ tướng Chính phủ lộ trình áp dụng QCVN, nếu được thông qua phương tiện giao thông tuỳ thuộc vào thời gian sản xuất sẽ phải áp dụng tiêu chuẩn cao nhất ở mức 5 mức 6 và sẽ nghiêm ngặt hơn.
Đề xuất giải pháp giảm khí thải, đại diện Hiệp hội Xăng Dầu Việt Nam cho biết đã có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ đề xuất lộ trình thực hiện tiêu chuẩn diesel tiêu chuẩn Euro V. Tuy nhiên trên thực tế, diesel V mới chỉ được phân phối ở 2.400 cửa hàng tại các khu trung tâm, ít được phân phối tại các vùng sau vùng xa. Thêm vào đó, chênh lệch giá giữa diesel V và diesel II lên tới hơn 400 đồng/lít nên việc tiêu thụ sản phẩm đạt chuẩn Euro V cũng khó khăn. Vì vậy, Hiệp hội Xăng Dầu Việt Nam đề nghị tăng cường truyền thông với sự tham gia của các nhà khoa học để chủ phương tiện giao thông động cơ diesel bắt buộc phải sử dụng dung dịch DEF khử NOx để giẳm khí thải. Bên cạnh đó, cơ quan quản lý như cơ quan đăng kiểm phải vào cuộc tích cực trong kiểm soát khí thải phương tiện, nhất là xe động cơ diesel, đại diện Hiệp hội Xăng Dầu Việt Nam kiến nghị.
Ông Hoàng Hải – Đại diện Cục Môi trường nêu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang trình Thủ tướng lộ trình áp dụng và Quy chuẩn kỹ thuật Việt nam (QCVN) khí thải ô tô, mô tô, xe gắn máy đang lưu hành. Lộ trình dự kiến áp dụng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải ô tô tham gia giao thông tại Việt Nam, ông Hải cho biết xe sản xuất trước năm 1999 sẽ áp dụng mức 1, xe sản xuất giai đoạn 1999-2016 áp dụng mức 2. Với xe sản xuất từ năm 2017 đến hết năm 2021, áp dụng mức 3 từ đầu năm 2026. Từ năm 2017, đối với ô tô tham gia giao thông ở Hà Nội và TPHCM thì áp dụng mức 4. Với xe sản xuất từ 2022 trở đi, áp dụng mức 4 từ năm 2026; từ năm 2028, các xe lưu thông tại Hà Nội và TP.HCM phải đáp ứng mức 5 và tiêu chuẩn này sẽ được áp dụng trên toàn quốc từ năm 2032.
Hướng đến mục tiêu phát triển bền vững và giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tận dụng lợi thế từ nguyên liệu và công nghệ, Tổng công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí (PVFCCo - Phú Mỹ) đã cho ra đời dòng sản phẩm DEF thương hiệu Phú Mỹ Xanh chất lượng cao tiêu chuẩn quốc tế chuyên dùng cho các loại ô tô, xe tải động cơ diesel. Sau khi khí thải đi qua bộ lọc hạt diesel, dung dịch DEF được phun và trộn vào khí thải thông qua hệ thống điều khiển định lượng khi đi vào bộ chuyển đổi xúc tác SCR. Tại đây, Amoniac trong Ure phản ứng với NOx trong luồng khí thải, tạo thành nitơ (N₂) và hơi nước (H₂O) - hai chất vô hại với môi trường. Quá trình này giúp giảm đến 90% lượng NOx phát thải, đồng thời tối ưu hóa hiệu suất vận hành và giảm tiêu hao nhiên liệu.
Phó Tổng Giám đốc PVFCCo Vũ An cho biết, với ưu thế phát triển sản phẩm theo chuỗi từ dung dịch ure, sản phẩm DEF Phú Mỹ không chỉ có chất lượng đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế ISO 22241 mà còn có giá cạnh tranh so với các sản phẩm cùng loại trên thị trường đang sử dụng nguyên liệu đầu vào là hạt ure để sản xuất. Cũng theo ông Vũ An, nếu các tiêu chuẩn khí thải được áp dụng bắt buộc đồng bộ tại Việt Nam đến năm 2030, nhu cầu DEF tại Việt Nam có thể lên tới 70-100 nghìn tấn/năm. Với năng lực của Phú Mỹ hiện nay, Công ty có thể đáp ứng nhu cầu trong nước và tiếp tục xuất khẩu sản phẩm sang Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Âu. Hiện PVFCCo đang phối hợp với Hiệp hội Vận tải của Đức để chứng nhận và cấp chứng chỉ chất lượng sản phẩm DEF Phú Mỹ, từ đó giúp đẩy mạnh xuất khẩu sang nhiều thị trường khó tính trên thế giới.
