Dữ liệu hải quan của Trung Quốc cho thấy, năm 2019, nhập khẩu sầu riêng tươi của Trung Quốc đạt 604.700 tấn, khiến nước này trở thành quốc gia nhập khẩu sầu riêng lớn nhất thế giới. So với năm 2017, nhập khẩu sầu riêng của Trung Quốc đã tăng gần gấp ba, từ 552 triệu USD lên 1,6 tỷ USD.
Năm 2023, Trung Quốc đã nhập khẩu hơn 1,42 triệu tấn sầu riêng tươi, với tổng giá trị 6,7 tỷ USD. Theo "Báo cáo tổng quan về thương mại sầu riêng thế giới năm 2023" của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO), 95% lượng sầu riêng thương mại toàn cầu được xuất khẩu sang Trung Quốc, đây là quốc gia tiêu thụ sầu riêng lớn nhất thế giới.
Báo cáo tiêu thụ sầu riêng từ gã khổng lồ thương mại điện tử Trung Quốc JD.com cho thấy từ năm 2023, việc mua sầu riêng trực tuyến ở khu vực nông thôn Trung Quốc ghi nhận tốc độ tăng trưởng cao nhất, với doanh số tăng gấp 7,7 lần.
Dữ liệu hải quan Trung Quốc cho biết, trong 10 tháng đầu năm 2024, Trung Quốc đã nhập khẩu 1,48 triệu tấn sầu riêng tươi, vượt qua tổng lượng nhập khẩu của năm 2023. Điều này cho thấy mức độ ưa chuộng sầu riêng của người dân Trung Quốc ngày càng gia tăng. Theo khảo sát của các nhà báo Trung Quốc, có nhiều yếu tố khiến người tiêu dùng tại đây mê mẩn loại quả này:
Hương vị và mùi thơm độc đáo, kích thích sự ham muốn khám phá
Ông Trần Hoa Cường, một người có kinh nghiệm lâu năm trong ngành trái cây, cho biết: "Sầu riêng mềm mịn và ngọt ngào. Tuy nhiên, do có mùi hương độc đáo và mạnh mẽ, nhiều người thường tránh nếm thử. Nhưng chính mùi hương mạnh mẽ này đã làm cho sầu riêng trở thành một loại trái cây đầy thách thức và kích thích sự tò mò của mọi người. Mặc dù hương vị không quá thu hút, nhưng thịt sầu riêng lại mịn màng như kem, như bơ. Chính sự tương phản rõ rệt này đã khiến người Trung Quốc mê mẩn và không thể cưỡng lại".
Giá trị dinh dưỡng vượt trội
Sầu riêng chứa nhiều loại vitamin và khoáng chất, đồng thời giàu chất xơ và chất chống oxy hóa. Mặc dù có hàm lượng calo và chất béo cao, sầu riêng cũng cung cấp nhiều chất xơ và protein, giúp kiểm soát lượng đường trong máu hiệu quả. Ngoài ra, sầu riêng còn rất giàu kali, folate và vitamin C, có lợi cho sức khỏe tim mạch. Hơn nữa, đây là một thực phẩm bổ sung dinh dưỡng tốt cho phụ nữ mang thai. Do đó, giá trị dinh dưỡng cao của sầu riêng là một trong những lý do quan trọng khiến người tiêu dùng Trung Quốc yêu thích loại trái cây này.
Cái gì liên quan đến sầu riêng, đối với “thanh thiếu niên Trung Quốc” mà nói, đều là thứ tuyệt hảo
Người Trung Quốc không chỉ thích ăn sầu riêng tươi mà còn ưa chuộng nhiều sản phẩm khác có nguồn gốc từ sầu riêng, chẳng hạn như sầu riêng đông lạnh, kem sầu riêng, bánh gato sầu riêng, pizza sầu riêng, và bánh trung thu sầu riêng. Sự đa dạng của các sản phẩm này đáp ứng nhu cầu khẩu vị khác nhau, giúp người tiêu dùng Trung Quốc có thêm nhiều cơ hội để trải nghiệm hương vị độc đáo của sầu riêng.
Pizza Hut cho biết, trong ba quý đầu năm 2024, hãng đã bán ra 30 triệu chiếc "Pizza sầu riêng", giữ vị trí dẫn đầu trên thị trường pizza. Hãng cũng đã ra mắt các sản phẩm mới như "Burger phô mai bò sầu riêng Monthong", nhanh chóng nhận được sự ủng hộ nhiệt tình và nhanh chóng được bán hết.
Cách đây vài năm, các khái niệm tiếp thị cho sản phẩm sầu riêng ngày càng trở nên sáng tạo với nhiều thuật ngữ mới như “tự do sầu riêng”, “hộp mù sầu riêng” (mua cả quả về và tự tách vỏ mà không biết bên trong có thịt quả hay không), “sầu riêng tri ân” và “sầu riêng báo thù”. Những thuật ngữ này đang lan truyền mạnh mẽ trên mạng xã hội ở Trung Quốc, thu hút ngày càng nhiều bạn trẻ thử nghiệm hương vị độc đáo của sầu riêng.
Tăng trưởng kinh tế và sức mua tăng
Các chuyên gia cho rằng sự phát triển kinh tế của Trung Quốc và việc cải thiện mức sống của người dân là yếu tố chính thúc đẩy sự phổ biến của sầu riêng. Theo số liệu chính thức, năm 2023, sau khi trừ đi yếu tố giá, chi tiêu bình quân đầu người hàng năm ở Trung Quốc là 26.796 nhân dân tệ (khoảng 96 triệu VND). Con số này thể hiện mức tăng 82,1% so với năm 2012, trong khi tốc độ tăng trưởng thực tế trung bình hàng năm từ năm 2013 đến năm 2023 đạt 5,6%.
Chu Khánh Kiệt, giáo sư tại Học viện Kinh tế thuộc Đại học Công thương Bắc Kinh (BTBU), cho biết: Trong những năm gần đây, chất lượng cuộc sống của người tiêu dùng Trung Quốc đã tiếp tục được cải thiện, bao gồm cả nhận thức về sức khỏe. Do đó, người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng các loại trái cây có chất lượng cao và giá trị dinh dưỡng cao hơn. Các loại trái cây nhập khẩu như kiwi New Zealand, sầu riêng Thái Lan và anh đào Chile đang được người tiêu dùng rất yêu thích nhờ vào sự đa dạng và hương vị độc đáo.
Hơn nữa, việc thực hiện Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) và áp dụng các chính sách như thuế suất thấp cùng với quy trình kiểm tra và kiểm dịch nhanh chóng đã tạo điều kiện thuận lợi cho nhiều loại trái cây nước ngoài thâm nhập vào thị trường Trung Quốc. Điều này đã mở đường cho ngày càng nhiều trái cây nước ngoài thâm nhập vào thị trường Trung Quốc.
Sầu riêng và những khía cạnh văn hóa của nó
Một số học giả tin rằng sự phổ biến của sầu riêng ở Trung Quốc có thể bắt nguồn từ hơn 600 năm trước, khi Trịnh Hoà, nhà thám hiểm thời Minh, đi thuyền đến Đông Nam Á và mang sầu riêng về triều đình Trung Quốc. Câu chuyện này đã củng cố hình ảnh của sầu riêng như một loại trái cây quý. Hơn nữa, những ghi chép về sầu riêng cũng đã được tìm thấy trong văn học cổ Trung Quốc, mang lại cho "vua trái cây" này một ý nghĩa văn hóa phong phú hơn.
Một số chuyên gia trong ngành cho rằng sự phổ biến của sầu riêng ở Trung Quốc còn có liên quan đến “sức ảnh hưởng của người nổi tiếng”. Sầu riêng thường xuất hiện trong các bộ phim truyền hình, phim ảnh và tác phẩm văn học, gắn liền với hình ảnh “sang trọng” và “giàu có”. Điều này đã kích thích sự hứng thú của người tiêu dùng Trung Quốc, khiến họ muốn trải nghiệm loại trái cây này.
