Những năm gần đây, ngành nuôi trồng thủy sản Thổ Nhĩ Kỳ đã có bước phát triển vượt bậc trên trường quốc tế, với kim ngạch xuất khẩu liên tục lập đỉnh mới. Trong đó, cá hồi cùng với cá vược và cá tráp biển đóng vai trò là động lực tăng trưởng cốt lõi. Năng lực sản xuất của quốc gia này đã được mở rộng ấn tượng: số lượng trang trại tăng gấp đôi từ 1.245 (năm 2002) lên 2.427 (năm 2024), kéo theo tổng sản lượng vọt tăng từ 50.000 tấn lên 850.000 tấn.
Hiện nay, hải sản Thổ Nhĩ Kỳ đã hiện diện tại hơn 100 quốc gia. Riêng bộ ba chủ lực gồm cá hồi, cá vược và cá tráp biển đã đóng góp thêm 1 tỷ USD vào giá trị tăng trưởng trong 5 năm qua, nâng tổng kim ngạch xuất khẩu lên 2,02 tỷ USD vào năm 2024. Ngành thủy sản nước này đang hướng tới mục tiêu cán mốc 2,5 tỷ USD vào năm 2027.
Cá hồi đã trở thành tâm điểm của ngành thủy sản Thổ Nhĩ Kỳ. Mười năm trước, sản lượng hàng năm chỉ đạt 5.000 tấn, nhưng hiện nay con số này đã gần 100.000 tấn, mang về kim ngạch xuất khẩu 498 triệu USD – tăng gấp 17 lần trong 5 năm qua.
Sản phẩm này đang nhanh chóng được thị trường quốc tế ưa chuộng nhờ khí hậu thuận lợi của vùng Biển Đen và hàm lượng axit béo Omega-3 cao. Với các điều kiện tự nhiên ủng hộ, ngành kỳ vọng xuất khẩu cá hồi sẽ đạt 650 triệu USD trong năm nay và đặt mục tiêu vượt quá 1 tỷ USD trong 5 năm tới.
Xây dựng một hệ thống chăn nuôi hoàn chỉnh
Ngành công nghiệp cá hồi Thổ Nhĩ Kỳ khởi nguồn từ những năm 1990, dưới sự thúc đẩy nghiên cứu và nhân giống của Viện Nghiên cứu Thủy sản Trung ương (SUMAE) tại khu vực Biển Đen.
Ngày nay, một hệ thống sản xuất tương đối hoàn chỉnh đã hình thành, bao gồm 680 trại giống, 622 hệ thống lồng nuôi tại hồ chứa nước ngọt, cùng các vùng nuôi lồng xa bờ phân bố ở sáu tỉnh ven Biển Đen. Các trại giống có khả năng cung cấp hơn 1,36 tỷ trứng cá và cá bột mỗi năm, trong khi năng lực sản xuất lồng biển dự kiến đạt 221.000 tấn.
Cá hồi Thổ Nhĩ Kỳ áp dụng phương pháp nuôi hai giai đoạn độc đáo: cá bột được nuôi trong hồ nước ngọt đến khi đạt khoảng 500 gram, sau đó chuyển sang lồng biển để nuôi lớn tới trọng lượng 2 - 4 kg. Thời gian thu hoạch thường tập trung vào tháng 5 và tháng 6. Để đảm bảo chất lượng tối ưu, quy trình sản xuất sẽ tạm dừng nếu nhiệt độ nước biển vượt quá 23°C.
Giá trị dinh dưỡng được người tiêu dùng trên toàn thế giới ưa chuộng
Cá hồi Thổ Nhĩ Kỳ đang ngày càng chinh phục người tiêu dùng quốc tế nhờ những lợi ích sức khỏe vượt trội. Điểm nhấn của dòng sản phẩm này nằm ở hàm lượng Omega-3 (EPA/DHA) dồi dào cùng tỷ lệ cân bằng lý tưởng giữa Omega-3 và Omega-6. Bên cạnh đó, đây còn là nguồn cung cấp phong phú các vi chất thiết yếu như selen, kẽm, vitamin A và D. Đặc biệt, với đặc tính ít chất béo và cholesterol thấp, cá hồi Thổ Nhĩ Kỳ được đánh giá là lựa chọn lành mạnh, phù hợp với xu hướng ăn uống hiện đại.
Khi đặt lên bàn cân so sánh với cá hồi Thái Bình Dương, cá hồi Thổ Nhĩ Kỳ thể hiện lợi thế cạnh tranh rõ rệt về hàm lượng protein, chỉ số Omega-3 và hương vị đặc trưng. Nhờ những ưu điểm này, nó đang dần trở thành giải pháp thay thế sáng giá và phổ biến tại nhiều thị trường lớn trên thế giới.
Tập trung vào R&D, chế biến và tiêu thụ giá trị gia tăng
Để duy trì đà tăng trưởng bền vững, ngành thủy sản Thổ Nhĩ Kỳ đang mạnh tay đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D). Các lĩnh vực trọng tâm bao gồm: phát triển nguồn thức ăn bền vững, ứng dụng công nghệ nuôi trồng tiên tiến và tối ưu hóa hệ thống logistics chuỗi lạnh. Song song đó, các doanh nghiệp cũng chủ động chuyển dịch cơ cấu sản phẩm, gia tăng tỷ trọng các mặt hàng chế biến sâu có giá trị cao như cá hồi hun khói, đồng thời chú trọng kích cầu tiêu dùng trong nước.
Thông qua chiến lược nâng cấp công nghệ và hợp tác khoa học, Thổ Nhĩ Kỳ đang nỗ lực thu hẹp khoảng cách với các cường quốc thủy sản như Na Uy, quyết tâm định vị thương hiệu là nhà cung cấp hải sản chất lượng cao trên toàn cầu. Với lợi thế cạnh tranh ngày càng lớn của các loài chủ lực như cá hồi, ngành nuôi trồng thủy sản Thổ Nhĩ Kỳ được dự báo sẽ tiếp tục xô đổ các kỷ lục xuất khẩu trong những năm tới.
