Một nhóm các nhà nghiên cứu nhân giống chuối đã có một bước tiến đáng kể trong việc đảm bảo tương lai cho một trong những loại trái cây được tiêu thụ nhiều nhất thế giới, với một số giống chuối kháng bệnh hiện đang bước vào giai đoạn thử nghiệm tiền thương mại. Công ty Nhân giống Musa (MBC) đã sử dụng các phương pháp nhân giống thông thường, không biến đổi gen để xác định các giống chuối lai có khả năng kháng bệnh héo rũ Fusarium nhiệt đới chủng 4 (TR4), một trong những bệnh gây thiệt hại nặng nề nhất cho sản xuất chuối toàn cầu.
Chuối là một trong những loại trái cây phổ biến và ổn định nhất trên kệ siêu thị trong hơn một thế kỷ qua, nhưng bệnh TR4 đang ngày càng đe dọa tương lai của loại trái cây này. Bệnh bắt nguồn từ châu Á và đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất ở các nước trồng chuối lớn, bao gồm Trung Quốc, Indonesia, Malaysia, Philippines, Ấn Độ, Pakistan và trong đó có cả Việt Nam. Trong ba thập kỷ qua, bệnh TR4 tiếp tục lan rộng về phía tây, đến Colombia vào năm 2019 và sau đó được xác nhận ở Peru, Venezuela và có thể cả Ecuador.
Công ty MBC, có trụ sở tại Honduras, đã tiến hành công tác lai tạo giống thông thường để giải quyết bệnh TR4 từ năm 2017. Các thành viên của tập đoàn bao gồm Viện Nghiên cứu Chuối Bắc Queensland (NQBR), AgroAmerica và Công ty Thực phẩm Dole và được sự hợp tác với Quỹ Nghiên cứu Honduras (FHIA), đơn vị có hơn 50 năm kinh nghiệm phát triển các giống chuối và mãng cầu xiêm không biến đổi gen. Mục tiêu là tạo ra một giống chuối tương tự chuối Cavendish, giống chuối đã thống trị thị trường từ những năm 1950, nhưng có khả năng kháng bệnh TR4 tốt hơn.
Ông Naomi Abbott, Viện NQBR với giống chuối TR4 trong trang trại thử nghiệm tại Úc (ảnh trái). Một thân cây chuối bị nhiễm TR4 để đối chứng (ảnh phải).
Trong tám năm qua, hơn 15 triệu bông hoa riêng lẻ đã được thụ phấn bằng nhiều nguồn kháng bệnh khác nhau. Hàng ngàn cây trồng đã được đánh giá. Các giống lai được chọn hiện đang được thử nghiệm để đánh giá khả năng kháng bệnh, năng suất, hương vị và chất lượng tổng thể. Chúng sẽ được cung cấp ra thị trường sau khi hoàn tất đánh giá ngoài đồng.
Nỗ lực lai tạo đang bắt đầu mang lại kết quả tích cực với một số giống lai đang được phát triển nâng cao và một số giống khác hiện đang trong giai đoạn thử nghiệm tiền thương mại. Một số giống lai này không chỉ kháng bệnh TR4 mà còn kháng cả bệnh sigatoka đen hoặc thể hiện các đặc điểm khác có giá trị tiềm năng cho sản xuất trong tương lai.
MBC tuyên bố rằng công trình này nhằm mục đích hỗ trợ sự ổn định lâu dài trong chuỗi cung ứng chuối toàn cầu bằng cách cung cấp cho người trồng các lựa chọn thay thế khả thi cho các giống chuối hiện tại vẫn dễ bị tổn thương bởi bệnh TR4.
