Rau rừng mọc giữa phù sa
Một buổi sáng đầu Thu, men theo lối nhỏ xuống bãi bồi Thanh Trì, tôi bắt gặp hình ảnh bà Hòa (65 tuổi, phường Thanh Trì) lom khom hái những ngọn rau dớn non xanh rì. Rau mọc ven bờ đất ẩm, xen giữa lau sậy, thân cong cuộn lại như mầm non vừa thức giấc.
“Ngọn nào còn cuộn tròn mới ngon, đem xào tỏi hay luộc chấm mắm đều được. Ăn giòn, mát mà lại bổ gan”, bà Hòa vừa nói vừa thoăn thoắt hái rau. Với bà, rau dớn là món quen thuộc từ thời còn thiếu thốn: “Ngày xưa, cơm không có thức ăn, chỉ cần nồi rau dớn luộc chấm mắm tôm là đủ bữa.”
Vị ngon dân dã nhưng đặc biệt
Rau dớn dễ chế biến, không đòi hỏi phải cầu kỳ, chỉ cần rửa sạch, chần sơ rồi xào tỏi, món ăn đã dậy mùi thơm phức. Khi ăn, rau có độ giòn, hơi nhớt nhẹ, vị ngai ngái nhưng hậu vị mát lành. Người sành thường làm gỏi dớn trộn lạc rang, dừa nạo, thêm chút chanh ớt, thành món ăn vừa bùi vừa thanh.
Chị Thu Hằng (34 tuổi, phường Tây Hồ), một người từng thưởng thức món gỏi dớn ở Tây Bắc, chia sẻ: “Không ngờ ngay Hà Nội cũng có rau dớn. Hương vị chẳng khác gì ở rừng. Vậy mà trước giờ tôi đi chợ chưa từng thấy bán.”
Đặc sản bị bỏ quên
Thực tế, tại một số nhà hàng đặc sản vùng cao, rau dớn được giới thiệu như rau sạch tự nhiên, có giá 70.000 – 100.000 đồng/kg. Nhưng ở Hà Nội, rau dớn ven sông chỉ được gánh bán lẻ ở vài chợ cóc, giá 10.000 – 15.000 đồng/mớ. Ít người trẻ biết đến, thậm chí không rõ cách chế biến.
Được biết, rau dớn chứa nhiều chất xơ, giàu vitamin A, C, canxi, sắt. Ngoài giá trị ẩm thực, trong dân gian còn coi rau dớn như vị thuốc mát gan, giải độc. Tuy nhiên, do thiếu quảng bá và định vị, rau dớn vẫn chưa được khai thác đúng giá trị của nó.
Giữ lại hồn phố bên dòng sông
Trong làn sóng đô thị hóa, những bãi bồi Sông Hồng ngày càng bị thu hẹp. Nhưng giữa những cánh bãi còn sót lại, rau dớn vẫn âm thầm mọc lên, như lời nhắc nhở về mối liên hệ của một đô thị hiện đại với thiên nhiên.
Có lẽ đã đến lúc, rau dớn không chỉ là món ăn dân dã của ít hộ dân ven sông, mà cần được đưa vào thực đơn Hà Nội như một phần của văn hóa ẩm thực địa phương. Bởi đôi khi, giữ lại một mớ rau dớn trên mâm cơm cũng chính là giữ lại một mảnh hồn phố bên dòng sông mang nặng phù sa.
