Khi nhu cầu hải sản toàn cầu tiếp tục tăng, công ty công nghệ thực phẩm Hailia của Phần Lan đã đề xuất tối ưu hóa việc sử dụng các sản phẩm phụ từ quá trình chế biến thủy sản, phát triển chúng thành nguyên liệu thực phẩm dành cho người tiêu dùng.
Bà Michaela Lindström, TGĐ Điều hành của Hailia cho biết rằng, vào năm 2050, mức tiêu thụ hải sản toàn cầu dự kiến sẽ tăng hơn 50%. Tuy nhiên, trữ lượng cá toàn cầu đang suy giảm, với một số loài quan trọng như cá ngừ, cá tuyết, cá tuyết chấm đen và cá mú đang đứng trước nguy cơ cạn kiệt.
Sản lượng thủy sản bị hạn chế bởi các hạn ngạch, việc mở rộng nuôi trồng thủy sản cũng phải đối mặt với áp lực về môi trường và chi phí. Chỉ dựa vào việc tăng sản lượng sẽ không đủ để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng.
"Trong bối cảnh này, việc cải thiện hiệu quả sử dụng tài nguyên trở thành chìa khóa," - bà Lindström nhấn mạnh, "ngành chế biến thủy sản hiện nay thường chỉ khai thác thịt cá, trong khi các 'phụ phẩm' như xương, đầu và vây thường được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi hoặc để chiết xuất dầu cá. Tuy nhiên, nếu những phụ phẩm này được sử dụng trong sản xuất thực phẩm cho con người, điều này không chỉ giúp giảm áp lực lên nguồn nguyên liệu thô mà còn mang lại tiềm năng kinh tế to lớn."
Công ty Hailia tin rằng, so với việc sản xuất thức ăn chăn nuôi, giá thành sản phẩm dự kiến sẽ tăng gấp 10-15 lần khi các sản phẩm phụ được phát triển thành thực phẩm. Ví dụ, giá bán hiện tại của các sản phẩm phụ dùng làm thức ăn chăn nuôi và dầu khoảng 0,3 euro/kg, trong khi các sản phẩm thực phẩm có thể đạt từ 3-4,5 euro/kg, với mức độ chấp nhận của người tiêu dùng tương đối cao. Loại sản phẩm này không chỉ có giá cao hơn mà còn thường là một trong những sản phẩm có biên lợi nhuận lớn nhất đối với các công ty chế biến.
Dữ liệu cho thấy hiện nay khoảng 50% sản phẩm cá trên thế giới được sử dụng cho các mục đích có giá trị gia tăng thấp và không được tiêu thụ trực tiếp bởi con người. Bà Lindström cho biết, ngành công nghiệp thực phẩm cần thay đổi quan điểm về "tính tuần hoàn," không chỉ coi đây là mục tiêu phát triển bền vững mà còn là một điểm tăng trưởng kinh tế mới.
Việc phát triển các sản phẩm phụ này sẽ không cạnh tranh trực tiếp với các sản phẩm cá hiện có. Thay vào đó, chúng có thể đóng vai trò bổ sung, mở rộng danh mục sản phẩm và nâng cao khả năng cạnh tranh của các công ty chế biến trên thị trường, đặc biệt khi so sánh với các sản phẩm thịt, từ đó mang đến nhiều lựa chọn hơn cho người tiêu dùng.
Sự thay đổi này phù hợp với xu hướng tiêu dùng hiện nay, khi thị trường bán lẻ và dịch vụ thực phẩm đang tìm kiếm các sản phẩm cá sáng tạo, có giá cả phải chăng, bổ dưỡng và phù hợp với các món ăn hàng ngày.
Thị trường đã sẵn sàng và ngành công nghiệp phải theo kịp
Hiện nay, một số công ty chế biến đã bắt đầu nghiên cứu các giải pháp sử dụng sản phẩm phụ làm thực phẩm cho con người. Tuy nhiên, vẫn còn hạn chế trong việc thương mại hóa các giải pháp này. Bà Lindström chỉ ra rằng thị trường hiện có nhu cầu rõ ràng về các sản phẩm cá lành mạnh, giá cả hợp lý, phù hợp cho việc nấu nướng hàng ngày, đặc biệt trong lĩnh vực bán lẻ và các kênh cung cấp dịch vụ ăn uống quy mô lớn. Tuy nhiên, ngành công nghiệp này vẫn còn chậm trễ trong việc phát triển sản phẩm và cung ứng trên quy mô lớn.
Theo bà Lindström, để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng mà không cần tăng sản lượng đánh bắt hoặc nuôi trồng thủy sản, cần khai thác nhiều giá trị hơn từ các nguyên liệu thô hiện có. Việc chuyển đổi phụ phẩm thành thực phẩm an toàn, thơm ngon và dễ tiếp cận không chỉ cải thiện hiệu quả sử dụng tài nguyên mà còn tối ưu hóa lợi nhuận cho doanh nghiệp.
Bà Lindström kêu gọi các công ty chế biến thủy sản chú trọng hơn đến nguyên liệu phụ phẩm và đẩy nhanh quá trình phát triển, thương mại hóa các sản phẩm liên quan nhằm đạt được mục tiêu kép là kinh tế và bền vững.
