Tối ưu hóa không gian trong những căn bếp nhỏ
Bắt đầu từ những năm 1970, một nhóm nông dân Nhật Bản quyết tâm tìm giải pháp cho vấn đề bảo quản dưa hấu tròn truyền thống bởi loại quả này chiếm nhiều không gian và dễ lăn. Từ đó, ý tưởng tạo hình dưa hấu thành hình vuông ra đời, với hy vọng tối ưu hóa không gian trong những căn bếp nhỏ của người dân thành phố. Những quả dưa hấu non được đặt vào khuôn vuông để tạo ra hình dáng hoàn hảo - ý tưởng đơn giản này nhanh chóng trở thành xu hướng, là biểu tượng cho sự đổi mới trong nông nghiệp.
Tuy nhiên, việc sản xuất dưa hấu vuông không hề dễ dàng. Quá trình tạo hình đòi hỏi sự tỉ mỉ và cẩn thận: từ việc theo dõi sự phát triển của quả đến điều chỉnh điều kiện chăm sóc, ánh sáng, nước tưới. Dù những người nông dân rất nỗ lực cố gắng nhưng không phải lúc nào cũng cho ra những quả dưa vuông hoàn hảo, đó là chưa kể đến chi phí sản xuất cao. Điều này lý giải tại sao dưa hấu vuông trở thành mặt hàng xa xỉ.
Một yếu tố quan trọng khác khiến dưa hấu vuông trở thành món hàng đắt giá chính là hương vị. Thông thường, dưa hấu vuông được thu hoạch trước khi chín hoàn toàn để đảm bảo giữ được hình dạng đẹp trong quá trình vận chuyển song điều này khiến cho dưa không ngọt và mọng nước như những quả dưa hấu tròn thông thường. Trên thực tế, nhiều quả dưa hấu vuông được trồng chủ yếu để trang trí hơn là để tiêu thụ. Chúng thường xuất hiện trong các cửa hàng cao cấp, trở thành những tác phẩm nghệ thuật hơn là thực phẩm.
Ngoài sự độc đáo về hình dáng, dưa hấu vuông còn mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc trong xã hội Nhật Bản. Việc tặng quà không chỉ đơn thuần là hành động mà còn thể hiện sự trân trọng người nhận. Những món quà độc đáo, được chăm chút về hình thức như dưa hấu vuông được ưa chuộng trong các dịp lễ tết và sự kiện đặc biệt. Hình dạng đối xứng hoàn hảo cùng màu sắc tươi sáng khiến chúng trở thành tâm điểm của sự chú ý và biểu tượng của sự tinh tế.
Và tinh thần cải tiến liên tục (kaizen) của người Nhật
Giá cả của dưa hấu vuông cũng đáng để bàn luận. Một quả có thể có giá từ 100 đến 200 đô la, thậm chí cao hơn tại các cuộc đấu giá. Trong khi đó, một quả dưa hấu tròn thông thường chỉ có giá khoảng 20 đến 30 đô la. Dù giá cao, nhưng dưa hấu vuông vẫn thu hút sự quan tâm của khách du lịch và những người tìm kiếm món quà đặc biệt, thể hiện sự sáng tạo và phong cách sống của người Nhật.
Sức hấp dẫn của dưa hấu vuông không chỉ nằm ở giá trị thực tiễn mà còn ở tinh thần cải tiến liên tục (kaizen) của người Nhật. Triết lý này thể hiện rõ trong mọi khía cạnh của văn hóa Nhật Bản, từ ẩm thực đến nghệ thuật. Dưa hấu vuông không chỉ đơn thuần là trái cây, chúng còn là một phần của sự sáng tạo, biểu hiện cho khả năng biến những thứ bình thường thành những tác phẩm nghệ thuật độc đáo.
Dưa hấu vuông không chỉ là sản phẩm nông nghiệp mà còn là “đại sứ văn hóa”, tôn vinh sự khéo léo và tinh thần sáng tạo của nông dân Nhật Bản. Nhiều nông dân ở các quốc gia khác cũng đã thử nghiệm trồng dưa hấu và các loại quả khác theo nhiều hình dạng khác nhau, nhưng khó có thể đạt được độ hoàn hảo như tại Nhật Bản.
Người Nhật cũng đã thử nghiệm dưa hấu hình trái tim, dưa chuột hình ngôi sao, và nhiều loại trái cây khác. Những sáng tạo này không chỉ thể hiện sự đổi mới trong ngành nông nghiệp, mà còn làm nổi bật sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại của văn hóa Nhật Bản.
Mặc dù dưa hấu vuông đã thu hút sự chú ý của rất nhiều người, nhưng cũng có không ít ý kiến trái chiều đã nảy sinh xung quanh loại quả này. Những người chỉ trích cho rằng dưa hấu vuông đại diện cho sự xa xỉ không cần thiết, một hình thức lãng phí trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với nạn thiếu hụt lương thực và các thách thức về biến đổi khí hậu.
Ngược lại, những người ủng hộ coi dưa hấu vuông là biểu tượng cho trí tuệ và sự sáng tạo của con người. Họ lập luận rằng những đổi mới như vậy không chỉ khơi dậy nguồn cảm hứng mà còn mở ra những cơ hội biến nông sản thông thường thành những "tác phẩm nông sản" có giá trị.
