STNN - Lễ hội bắt cá tại hồ Đập Lổ thuộc thôn Tiến Hưng xã Thạch Hưng (TP. Hà Tĩnh) vốn là một lễ hội mang đậm bản sắc văn hóa của người dân trên địa bàn. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau, lễ hội này đã bị mai một, lãng quên gần 100 năm, nay được khôi phục lại trong sự hứng khởi chào đón của hàng nghìn người dân.
Xã Thạch Hưng tiền thân là xã Trung Tiết, tổng Thượng Nhị thuộc phủ Thạch Hà, nay thuộc thành phố Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh. Xã được tái thành lập năm 1955 gồm có 4 làng gồm: Kinh Thượng, Hậu Hạ, Thúy Hội và Kinh Hạ. Địa hình nơi đây có nhiều sông, ao hồ và kênh rạch, vì vậy một bộ phận người dân ở đây sống bằng nghề đánh bắt cá.
Lễ hội bắt cá truyền thống xã Thạch Hưng trước đây được tổ chức tại đập Đông Hà, đã thu hút hàng ngàn người trong và ngoài địa phương đến tham dự, cùng trổ tài đánh bắt cá. Trải qua những thăng trầm của lịch sử, lễ hội bắt cá phai mờ trong tâm trí của người dân và dần bị mai một. Cùng với sự thay đổi của làng nghề, những nét đẹp trong lao động của người dân làng chài dần đi vào quá khứ, không còn giữ được nét đẹp văn hóa truyền thống trị thủy của ngư dân bản địa.
Để lễ hội không bị rơi vào quên lãng, UBND xã Thạch Hưng đã quyết định khôi phục lễ hội bắt cá truyền thống của xã. Năm nay, lễ hội được tổ chức vào dịp trung tuần tháng 7 âm lịch tại hồ Đập Lổ thuộc thôn Tiến Hưng xã Thạch Hưng. Ngoài công cụ hỗ trợ bằng lưới mò, người dân tham gia bắt cá còn được dùng thêm nơm, nhủi và dùng tay đánh bắt.
Sau tiếng trống khai hội, hàng trăm người dân tay cầm dụng cụ: nơm, lưới mò, vó, nhủi… xuống hồ Đập Lổ bắt cá. Lễ hội diễn ra tưng bừng trong tiếng hò reo của bà con nhân dân cùng du khách tham quan. Khi ai đó bắt được cá to, hàng loạt tiếng hò reo, cổ động càng làm cho không khí lễ hội thêm sôi nổi.
Lưới mò là dụng cụ bắt cá quen thuộc của người dân Thạch Hưng. Đây là một mảnh lưới nhỏ, phía trên có dây để đeo vào cổ, hai bên lưới mắc vào hai cánh tay. Khi bắt cá người đeo lưới dùng tay để bắt, sử dụng mảnh lưới để hỗ trợ bắt cá. Trước đây xã Thạch Hưng có làng nghề lưới mò với hàng trăm hộ hành nghề.
Ông Hồ Quốc Tuấn, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin TP. Hà Tĩnh chia sẻ: “Lễ hội bắt cá truyền thống xã Thạch Hưng là lễ hội truyền thống dân gian có từ rất lâu đời. Hằng năm, cứ đến mùa hè, khi mùa màng xong xã lại tổ chức lễ hội cho toàn dân bắt cá. Song do trải qua năm tháng cùng sự thay đổi của ngành nghề, lễ hội dần bị phai mờ. Để lễ hội không bị mất đi theo thời gian, phòng Văn hóa - Thông tin đã đề xuất UBND xã khôi phục lại lễ hội bắt cá. Việc khôi phục lễ hội bắt cá không chỉ khơi dậy nét đẹp văn hóa của cư dân bản địa, mà còn tạo khí thế thi đua, giao lưu, xây dựng tình đoàn kết trong nhân dân, đẩy mạnh phát triển nghề chủ lực nuôi trồng thủy sản trên địa bàn và địa phương”.
Lễ hội bắt cá truyền thống xã Thạch Hưng được khởi động lại vào năm 2022 là hoạt động thiết thực chào mừng kỷ niệm 77 năm Cách mạng tháng Tám (19/8/1945-19/8/2022) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945-2/9/2022), và thực hiện kế hoạch phát triển chủ đề năm “Văn hóa - Giáo dục” của UBND TP. Hà Tĩnh, tạo khí thế thi đua sôi nổi, xây dựng tinh thần đoàn kết giữa các cá nhân đơn vị trong và ngoài xã, từng bước xây dựng hồ Đập Lổ vừa là nơi cung cấp nước tưới phục vụ sản xuất vừa là điểm du lịch sinh thái góp phần phát triển kinh tế trên địa bàn; đồng thời, đẩy mạnh phát triển nghề chủ lực nuôi trồng thủy sản, từng bước phát triển lĩnh vực văn hóa du lịch đồng quê.
Ngọc Linh
